Dini yapıların dönüştürülmesinde mevcut yapı bileşenlerinin yeni işlevdeki karşılıkları: Kilise ve cami dönüşümleri

Abstract

Geçmişten günümüze, yaşayan ve yaşanılanlar arasında önemli bir bağ kuran dini yapılar, zaman içerisinde birçok kültür ve medeniyetin izlerini bünyesinde barındırmıştır. Bu yapılar, toplum içindeki siyasi, sosyal ve çeşitli ekonomik gereksinimler doğrultusunda dönüştürülmüş veya tamamen ortadan kaldırılmıştır. Çalışmanın amacı; dini yapıların dönemin koşulları doğrultusunda, dönüştürülme sürecinin ve bu dönüşümler sonucunda dönüştürülen yapılardaki yapı bileşenlerinin, işlev karşılıklarının, fonksiyonel, teknik ve estetik açıdan olumlu veya olumsuz etkilerinin incelenmesi ve yapılacak olan yeni yapı dönüşümleri için örnek teşkil etmesidir. Çalışma kapsamında, detaylı inceleme yapabilmek, bölgesel farklılıkların etkilerini irdeleyebilmek amacıyla, farklı bölgelerden örnek yapılar incelenmiştir. Çalışmada veri toplama yöntemlerinden, gözlem ve içerik analiz yöntemi kullanılmıştır. Mekân içerisinde gözlem ile teknik, fonksiyonel ve estetik analizler incelenmiş, bu analizler için altlık olarak yapılara ilişkin içerik tabloları hazırlanmıştır. İçerik analizinde, yapı bileşenlerinin, dönüştürülen işlevleri bağlamında çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Çalışma sonucunda, yapılan dini yapı dönüşümlerinin dönemin siyasi, ekonomik ve sosyal şartlar ile doğru orantılı olarak çeşitlilik gösterdiği ancak bazı yapıların ihtiyaç çerçevesinde dönüştürüldüğü, bazı yapıların ise zorunlu olarak dönüştürüldüğü saptanmıştır. Bu durum yapıların sürdürülebilirliği açısından olumsuz bir etki bırakmıştır.

Religious structures, which have established an important link between the living and the lived, from the past to the present, have included the traces of many cultures and civilizations over time. These structures have been transformed or completely abolished in line with the political, social and various economic needs of the society. Purpose of the study; The aim of this study is to examine the transformation process of religious buildings in line with the conditions of the period, and the structural components, functional equivalents, positive or negative effects in the converted buildings in terms of functional, technical and aesthetic aspects, and set an example for new building transformations to be made. Within the scope of the study, sample structures from different regions were examined in order to make a detailed analysis and to examine the effects of regional differences. Observation and content analysis methods, which are among the data collection methods, were used in the study. Technical, functional and aesthetic analyzes were examined with observation in the space, and content tables related to the buildings were prepared as a base for these analyzes. In the content analysis, various classifications were made in the context of the transformed functions of the building components. As a result of the study, it was determined that the religious structure transformations varied in direct proportion to the political, economic and social conditions of the period, but some structures were transformed within the framework of need, and some structures were necessarily transformed. This has had a negative impact on the sustainability of the buildings.