İllerde yaşam endeksi göstergelerinin bazıları ve sağlık göstergelerinin gayrisafi yurtiçi hasıla üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, TÜİK’in bu kapsamda hazırlamış olduğu İllerde Yaşam Endeksi’ndeki çeşitli boyutların ve sağlık boyutunun gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Değişken sayısının fazla olması sebebiyle, her temel boyut grubundan birer gösterge ve sağlık temel boyutundan ise tüm göstergeler araştırma kapsamına alınarak araştırmanın bağımsız değişkenleri olarak belirlenmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkenini ise kişi başına düşen GSYH miktarı oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında değişkenler arasındaki ilişkiyi ölçmek için korelasyon analizi ve etkiyi ölçmek için de regresyon analizi uygulanmıştır. 15 bağımsız değişkenle başlatılan geriye doğru regresyon analizi sonucunda en anlamlı modelin 8 bağımsız değişkenden oluştuğu görülmüştür. Buna göre; yaşam endeksine ilişkin bir değişken haricinde tüm bağımsız değişkenlerin GSYH üzerinde pozitif yönlü bir etkiye sahip olduğu, ancak bu değişkenler arasından istatistiksel olarak anlamlı ilişkinin istihdam oranı, orta ve üstü gelir grubundaki hanelerin oranı, hekim başına düşen müracaat sayısı, fakülte veya yüksekokul mezunlarının oranı, gece yalnız yürürken kendini güvende hissedenlerin oranı ve kanalizasyon ve şebeke suyuna erişim oranı değişkenlerinde olduğu saptanmıştır. Sağlık temel boyutunun GSYH üzerine etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilen regresyon analizi sonucunda, sağlık değişkenlerinin GSYH üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunduğu görülmüş olup; bebek ölüm hızı, kamunun sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranı ve hekim başına müracaat sayısının negatif; sağlığından memnuniyet oranının ise pozitif yönlü bir etkiye sahip olduğu saptanmıştır.

In this research, it is aimed to examine the effect of various dimensions and health dimension on the Gross Domestic Product (GDP) in the Life Index in Provinces prepared by TUIK. As the number of variables is high, one indicator from each basic dimension group and all indicators from health dimension were included in the scope of the study and determined as independent variables of the study. The dependent variable of the study is GDP per capita. As a result of the backward regression analysis initiated with 15 independent variables, the most significant model consisted of 8 independent variables. According to this; except for one variable related to life index, all independent variables had a positive effect on GDP, but the statistically significant relationship among these variables was the employment rate, the percentages of households in middle and higher income groups, the number of applications per physician, the percentage of higher education graduates, the percentages of people feeling safe when walking alone at night and the rate of access to sewage and pipe system were found to be variable. As a Erigüç ve Kartal / İllerde Yaşam Endeksi Göstergelerinin Bazıları ve Sağlık Göstergelerinin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Üzerine Etkisinin İncelenmesi / Investigation of Some of Life Index Indicators and the Effect of Health Indicators on Gross Domestic Product in Provinces