Okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri ve anne-çocuk iletişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Annelerin çocuklarıyla iletişimlerinde çocuğa ait bireysel özellikler etkili olmaktadır. Bu çalışmada, okul öncesi çocukların sahip oldukları mizaç özellikleriyle anneleriyle iletişimleri arasındaki ilişkinin kişisel bazı değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubunu, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 4-6 yaş grubu 108’i kız ve 133’ü erkek olmak üzere 241 çocuk ve bu çocukların anneleri oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Çocuklar İçin Mizaç Ölçeği (ÇİMÖ) ve Anne-Baba-Çocuk İletişimini Değerlendirme Aracı (ABÇİDA)kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; ÇİMÖ Aktivite Düzeyi ve Dikkat ve Sebat alt boyutları ile annelerin ABÇİDA Konuşma, Dinleme, Sözsüz İletişim ve Empati alt boyutları arasında; ÇİMÖ Tepkisellik Durumu ve Duygusal Duyarlık ile ABÇİDA tüm alt boyutları arasında; ÇİMÖ Ritmiklik ile ABÇİDA Konuşma, Dinleme, Mesaj ve Sözsüz İletişim alt boyutları arasında pozitif yönlü düşük bir ilişki varken ÇİMÖ Duygusal Hassasiyet alt boyut puanları ile ABÇİDA Mesaj alt boyutu ortalama puanları arasında negatif yönlü düşük düzeyde bir ilişki bulunmaktadır. Buna göre çocukluların olumlu duygulanıma ilişkin mizaç özellikleri ve anne-çocuk iletişim becerileri arasında pozitif ilişkiler olduğu görülmüştür. Aktivite düzeyi, yakınlık ve uyum, dikkat ve sebat ve duygusal duyarlılık özellikleri açısından kız çocukları lehine anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır. Ayrıca annelerin çocuklarıyla iletişimlerinin bazı boyutlarında çocuğun cinsiyeti, doğum sırası, anne yaşı ve öğrenim durumunun da etkili olduğu görülmüştür. Bu çalışma sonucunda, ebeveynlerin çocukla ilişkilerinde çocuğun mizacına uygun yaklaşımlar sergilemelerinin sağlıklı iletişimde önemli olduğu vurgulanmıştır.

The individual characteristics of the child are effective in the communication of mothers with their children. In this study, it was aimed to examine the relationship between the temperament characteristics of preschool children and their communication with their mothers according to some personal variables. The study group consisted of 241 children, 108 girls and 133 boys, in the 4-6 age group attending preschool education institutions and their mothers. The Temperament Scale for Children (TSC) and the Mother-Father-Child Communication Evaluation Tool (MFCCET) were used to collect the data. As a result of the research; Between TSC Activity Level and Attention and Persistence sub-dimensions and mothers' MFCCET Speaking, Listening, Nonverbal Communication and Empathy sub-dimensions; Between all sub-dimensions of TSC Responsiveness and Emotional Sensitivity with MFCCET; While there is a low positive correlation between TSC Rhythmicity and MFCCET Speaking, Listening, Message and Nonverbal Communication sub-dimensions, there is a low negative correlation between TSC Emotional Sensitivity sub-dimension scores and MFCCET Message sub-dimension average scores. Accordingly, it was observed that there was a positive relationship between the temperament characteristics of children with positive affect and mother-child communication skills. It was determined that there was a significant difference in favor of girls in terms of activity level, closeness and harmony, attention and persistence, and emotional sensitivity. In addition, it has been observed that the gender of the child, birth order, maternal age and educational status are also effective in some aspects of the communication of mothers with their children. As a result of this study, it was emphasized that it is important for healthy communication that parents exhibit approaches appropriate to the child's temperament in their relations with the child.