Ebu’l-Hasan el-Harakānî’nin fütüvvet anlayışının ahîlik değerlerinin oluşumuna katkısı

Abstract

el-Harakānî ve Ahî Evran iki Türk-İslam âlim ve mutasavvıfıdır. Onları manevî anlamda besleyen, yönlendiren ve kılavuzluk eden Kur’ân-ı Kerim ve sahih sünnettir. Her ikisi de öğrencilerini dinî, insanî ve ahlâkî konularda yetiştirirken Hz. Peygamber’i model almış, hocalarından öğrendiklerini talebelerine aktarmışlardır. Her ikisi de toplumsal hayattan hiçbir zaman kopmamış, bir köşeye çekilip sırf nafile ibadetlerle meşgul olmamış, toplumun sorunlarıyla ilgilenmeyi kendilerine vazife edinmişlerdir. Her ikisi de Yüce Allah’a kulluk bilincinde derinleşmiş, mahlûkata şefkatle muamele etmiş, sadece mü’minlere değil tüm insanlara iyilik/ yardım yapılmasını tavsiye etmişlerdir. Her ikisi de Yüce Allah’a büyük bir sevgiyle bağlanmış, İslâm’ı tebliğ ve temsil şuuruyla hareket etmiş ve gönüllerinde bu ideali taşımışlardır. Onlar, hem fikirleriyle hem de yetiştirdikleri civanmertleriyle/ ahîleriyle Anadolu’nun, Balkanların, Hindistan’ın ve Kafkasların İslâmlaşma sürecine katkı sağlamışlardır. Nitekim onların yetiştirdiği İslâm’a gönülden bağlı mü’minlerin örnek yaşantıları, Anadolu’da yaşayan hıristiyan Rum ve Ermenileri çok etkilemiş, onların fedakârlıklarına, çalışkanlıklarına ve meslek ahlaklarına hayran olan hıristiyanlardan bazıları İslâm’ı seçmişlerdir. Günümüz sanat ve meslek erbabının da Ahîlik’ten alacağı önemli dersler vardır. Bunun en önemlisi hiç kuşkusuz “disiplin, dürüstlük ve iş ahlâkı”dır. Geçmişte ahîlerin sahip olduğu bu ahlâkî erdemleri içselleştiren günümüz iş adamları ve meslek erbabı, “kaliteli mal, ürün ve hizmet” üreterek tüm dünyaya açılabilir, markalaşarak ülkelerinin tanıtımını yapabilir, böylece maddî kazanç elde ettikleri gibi manevî anlamda da İslâm’ı en güzel şekilde temsil ve tebliğ vazifesini ifa edebilir/ yerine getirebilir.