Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan ortaokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama yeterlik düzeyleri, yaşadıkları sorunlar ve mevcut programların incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan ortaokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlama yeterliklerinin, BEP hazırlama ve uygulama sürecinde yaşamış oldukları problemlerin ve hazırlamış oldukları BEP’lerin incelenmesidir. Araştırmada karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Araştırmanın evreni Uşak il merkezinde sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan ortaokul öğretmenleridir. Araştırmanın örneklemi, küme örnekleme yöntemi ile belirlenmiş olup araştırma, Uşak il merkezinde kaynaştırma eğitimi uygulanan 12 ortaokulda yürütülmüştür. Araştırmanın nicel verileri İlik ve Sarı (2018) tarafından geliştirilen “Öğretmenler için Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Yeterlik Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formu ve Alan (2019) tarafından geliştirilen “BEP Kalitesini Değerlendirme Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan 307 öğretmenden toplanmıştır. Nitel veriler ise 12 öğretmen ile görüşme ve 242 BEP’in doküman analizi yapılarak elde edilmiştir. Nicel verilerin analizi sonucunda sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan ortaokul öğretmenlerinin BEP yeterliklerinin cinsiyet, hizmet bölgesi ve hizmet alanı değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşmadığı; yaş, mesleki deneyim, branş ve BEP hazırlama ve uygulama eğitimi alma değişkenlerine göre ise anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Yapılan görüşmelerde ise öğretmenlerin BEP hazırlarken karşılaşmış oldukları problemlerin performans düzeyi belirleme, aile katılımı, yönlendirme eksikliği, materyal eksikliği, kazanım oluşturma, bilgi eksikliği, iş yükü ve zaman yetersizliği olduğu görülmüştür. BEP uygulama sürecinde karşılaşılan problemlerin ise davranış problemleri, öğretimin bireyselleştirilmesi, bilgi eksikliği, kazanımları aktarma, müfredat kaygısı, özel gereksinimli öğrencinin yetersizlikten etkilenme düzeyi, unutma, aile, değerlendirme ve materyal eksikliği olduğu görülmüştür. Araştırma kapsamında incelenen BEP’lerin niteliklerinin de düşük olduğu ortaya çıkmıştır.