Kutadgu Bilig ve Dede Korkut Hikâyelerinde kadın, çocuk ve aile kavramları üzerine bir inceleme

Abstract

Toplumlar din değiştirdiklerinde, yeni inançlarına alışmaları ve eski inançlarının izlerinden kopmaları zaman alır. Bu süreçlerde, toplumlar kendi kültürlerinin etkilerinden tam olarak sıyrılamazlar. Aynı zamanda, yeni dinlerini öğrendikleri toplumla kültürel etkileşim içinde olmaları da kaçınılmazdır. Türklerin İslâm dinine geçiş sürecinde de bu durumu görmek mümkündür. Bu süreçte, Türk toplumu eski dinlerine ve kültürlerine dair izler taşırken, İslâm'ın öğrenilip benimsenmesi sırasında etkileşim içerisinde oldukları Arap toplumunun kültürel yapısından da etkilenme olasılıkları mevcuttur. Bütün bu etkilerin yansımalarını yoğun olarak kadın, çocuk ve aile dinamikleri üzerinden görmek mümkündür. Toplum içerisinde yaşanan bu değişim süreci dönemin edebi eserlerine de yansımıştır. Bu bağlamda dönemin önemli eserlerinden ikisi incelendi. Bu incelemeler, öncelikle ailenin temel unsurları olan kadın ve çocuk kavramları üzerinden yapıldı. Daha sonra da toplumun en temel birimi olan aile kavramı üzerinde duruldu. Türk toplumunun bu döneminde, Kutadgu Bilig ve Dede Korkut Hikâyeleri gibi farklı anlayışlarla ortaya konulan eserlerde, kadın, çocuk ve aile konularında görüş ayrılıklarına sıkça rastlanmaktadır. Bu farklılıkları belirlemek için, Kutadgu Bilig ve Dede Korkut Hikâyeleri, çevirilerinden yararlanılarak incelenmiştir. Yapılan araştırma sonuçları değerlendirilerek, Türklerin İslâm dinine geçiş sürecinde bu eserlerde kadın, çocuk ve aile kavramları ayrı ayrı ele alınarak, yorumlandı ve sonuç bölümünde de mukayese edildi. Bu bağlamda her iki eserde de Türklerin İslâm'a geçiş sürecinde kadın, çocuk ve aile algılarının, İslâm'ın getirdiği öğretilerle birlikte birtakım değişikliklere uğramaya başladığı görüldü. Bu süreç kendisini her iki eserde farklı yaklaşımlarla ortaya koymuştur.

When societies undergo a religious transformation, it takes time for them to adapt to their new beliefs and detach from the remnants of their former ones. During these processes, societies cannot fully extricate themselves from the influences of their native cultures. Concurrently, cultural interaction with the society from which the new religion is adopted becomes inevitable. This phenomenon is observable in the Turks' conversion to Islam. During this period, Turkish society retained traces of their former religions and cultures while also being influenced by the cultural structure of the Arab society with which they interacted during the learning and adoption of Islam. These influences are prominently reflected in the dynamics of women, children, and the family. The social changes within the community during this period were also reflected in the literary works of the time. In this context, two significant works from the period, namely Kutadgu Bilig and The Book of Dede Korkut, have been examined. These examinations initially focus on the concepts of women and children, fundamental elements of the family. Subsequently, the concept of the family, the most basic unit of society, is also considered. During this period in Turkish society, divergent views on women, children, and family matters are frequently observed in works produced with different perspectives, such as Kutadgu Bilig and The Book of Dede Korkut. To identify these differences, Kutadgu Bilig and The Book of Dede Korkut were analyzed through their translations. By evaluating the research findings, the concepts of women, children, and family in these works were analyzed separately within the context of the Turks' transition to Islam and compared in the conclusion section. It was observed that in both works, the perceptions of women, children, and family among the Turks began to undergo certain changes influenced by the teachings of Islam. This process manifested itself through different approaches in each of the works.