Farklı kuşaklardan kadınların yaşlılık algılarının yaşlılık kuramları açısından değerlendirilmesi: Afyonkarahisar’da bir araştırma

Abstract

Sanayileşme süreciyle birlikte tıp ve teknolojideki gelişmeler insan ömrünün uzamasına ve yaşlı nüfus oranının artmasına neden olmuştur. Emeklilik sistemi ile de yaşlılık baş edilmesi gereken sorunlu bir dönem olarak algılanmaya başlamıştır. Yaşlılık hem bireysel hem toplumsal bir durumdur. Ancak yaşlılığın toplumsal bir olgu haline gelmesi, yaşlılıkla ilgili kuramların geliştirilmesini sağlamıştır. Yaşamdan Geri Çekilme Kuramı, bireylerin yaşlılık döneminde kendi istekleriyle sosyal hayattan çekilecekleri ve bu şekilde mutlu olabilecekleri varsayımına dayanmaktadır. Oldukça eleştiri alan bu yaklaşıma tepki olarak ortaya çıkan Aktivite Kuramı ise yaşlılık döneminin verimli ve huzurlu geçmesi için yaşlı bireylerin aktif bir yaşam sürmeleri gerektiğini öne sürmektedir. Toplumsal değişmeyi açıklamayı amaçlayan kuramlardan birisi olan Kuşak Teorisi, aynı yaş grubundaki bireylerin yaşamış oldukları önemli olaylar karşısında benzer tutumlar ve değerler geliştirebilecekleri düşüncesine dayanmaktadır. Sanayileşme sürecinde yaşanan gelişmelerin kadınların yaşlılıkla ilgili düşüncelerini etkileyip etkilemediği merak konusudur. Bu çalışmada Kuşak Teorisi ekseninde Afyonkarahisar’da yaşayan henüz yaşlılık dönemini deneyimlememiş kadınların bu iki kuramdan hangisine daha yatkın oldukları ve süreç içerisinde yaşlılık algılarında anlamlı bir değişikliğin oluşup oluşmadığı anlaşılmaya çalışılmaktadır. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak yapılan araştırmanın analiz sonuçlarına göre araştırma örneklemindeki X, Y ve Z Kuşağına mensup kadınların yaşlılık algılarında anlamlı bir farkın olmadığı ancak değişimle ilgili bazı işaretlerin varlığı tespit edilerek Yaşamdan Geri Çekilme Kuramı’na daha yakın bir düşünce yapısına sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Along with the industrialization process, developments in medicine and technology have caused human life to extend and the proportion of the elderly population to increase. With the industrialization process, developments in medicine and technology have led to an increase in human lifespan and a rise in the proportion of elderly population. The transformation of old age from an individual condition to a societal phenomenon has prompted the development of theories related to aging. The Theory of Disengagement is based on the assumption that individuals will voluntarily withdraw from social life during old age and can find happiness in this way. Activity Theory, which emerged as a reaction to this highly criticized approach, suggests that elderly individuals should lead an active life in order to have a productive and peaceful old age. Generation Theory, one of the theories that tries to explain social change, is based on the idea that individuals of the same age group can develop similar attitudes and values in the face of important events they have experienced. It is a matter of curiosity whether the developments during the industrialization process have affected women's thoughts about old age. In this study, on the axis of Generation Theory, it was tried to understand which of these two theories women living in Afyonkarahisar, who have not yet experienced old age, are more prone to and whether there is a significant change in their perception of old age in the process. According to the analysis results of the research conducted using the qualitative research method, it was concluded that there was no significant difference in the perceptions of aging among women belonging to Generation X, Y, and Z within the research sample.