Bâbürlü elçilik müessesi ve Osmanlı- Bâbürlü diplomatik münasebetleri üzerine bir inceleme

Abstract

1526’da Zahîrüddîn Muhammed Bâbür Şah tarafından kurulan Bâbürlü İmparatorluğu, 1858 yılına kadar Hindistan’da varlığını sürdürmüş önemli bir Türk devletidir. Hindistan’da Türk kültür ve medeniyetin gelişmesinde büyük bir rol oynayan Bâbürlüler, zengin bir tarihi miras bırakmışlardır. Hindistan’ın Müslümanlaşmasında önemli katkıları olan Bâbürlü Devleti Hindistan’da yaşayan farklı etnik ve dinî grupları 300 yılı aşkın bir zamanda adaletle yönetmişlerdir. Bâbürlü Sultanı Ekber Şah döneminde en parlak dönemini yaşayan Bâbürlüler, 1556’dan 1605 yılına kadar devam eden fetihlerle çok bölgeli bir imparatorluk kimliği kazanmışlardır. Bâbürlü Devleti’nin imparatorluk kimliğine ulaşmasında başarılı diplomasinin de önemli bir yeri vardır. Bu doğrultuda Bâbürlü Devleti ve Osmanlı Devleti karşılıklı diplomatik temaslarda bulunmuşlardır. Bâbürlü sultanları cülus tebrikinde bulunmak, Safevîlere karşı iş birliği yapmak, Osmanlı-Bâbür-Özbek ittifak cephesini oluşturmak için; Osmanlı sultanları ise Türkistan’da devam eden karışıklıkların ve hanlıklar arasındaki anlaşmazlıkların sona erdirilmesinde Bâbürlü Devletinin desteğini sağlamak gibi nedenlerle zaman zaman karşılıklı elçiler göndermişlerdir. Çalışmanın ilk aşamasında Osmanlı-Bâbürlü siyasi ilişkileri hakkında yapılan çalışmalar incelenmiş ve Osmanlı arşivlerinde yer alan belgeler taranmıştır. Nâme-i Hümâyûnlar, Münşe’âtlar ve Osmanlı kroniklerinden tespit edilen belgeler tasnif ve tahlil edilerek yazım aşamasına geçilmiştir. Diplomatik münasebetlere konu olan olaylar kronikler ve araştırma eserler ışığında incelenerek dönemin politik meseleleri iki devletin penceresinden değerlendirilmeye çalışılmıştır.

The Baburid Empire, founded by Babur Shah in 1526, was an important Turkish state that existed in India until 1858. The Baburids, who played a major role in the development of Turkish culture and civilization in India, left a rich historical legacy. The Baburid Empire, which made significant contributions to the Islamization of India, ruled the different ethnic and religious groups living in India fairly for more than 300 years. The Baburids, who experienced the heyday of the reign of Baburid king Ekber Shah, moved into a multiregional period with conquests that continued from 1556 to 1605. Diplomacy has an important place in the Baburid state's attainment of its imperial identity. In this regard, the Baburid state and the Ottoman state established mutual diplomatic contact. To congratulate him on his ascension by the sultans of India, to cooperate against the Safavids, to form the Ottoman-Baburid-Uzbek alliance front; Mutual ambassadors were sent from time to time by the Ottoman sultans for reasons such as ensuring Baburid support in ending the ongoing turmoil in Central Asia and the fights between the khanates. Throughout the research, the basic principles and methods of historia methodology were adhered to. In the first stage of our study, studies on Ottoman- Baburid political relations were examined. In the second stage, the documents in the Ottoman archives were scanned and the information obtained from this was supported by the chronicles of the period and the political relations of the Ottoman- Baburid States were tried to be revealed.