Ercüment Batanay’ın tanbur taksimlerindeki makamsal ve icra özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Türk Mûsikîsinde tanbur icracılığı ile önemli bir yere sahip olan Ercüment Batanay’ın makam anlayışı ve icra özellikleri, taksim icralarının incelenmesi ile ortaya çıkartmayı hedefleyen bu çalışma; tarama modelini temel alan, müzikal analiz ve nitel yöntemleri içeren betimsel bir araştırmadır. Batanay kendine özgü icrasıyla, teknik ve tavır özellikleriyle kendinden sonraki tanburileri etkileyerek tanbur icrasında bir ekol haline geldiği düşünülmektedir. Bu doğrultuda araştırmada, Ercüment Batanay'ın hayatı ve icracılığı ile ilgili literatür taraması yapılmış, konu ile ilgili akademik çalışmalar kaynak taraması yöntemiyle incelenmiştir. Batanay’a ait taksim kayıtlarına ulaşılarak, araştırmanın kapsamı doğrultusunda çalışmaya uygun kayıtlar seçilmiştir. Ercüment Batanay'a ait 4’ü geçiş toplamda 16 adet olmak üzere taksimleri notaya alınarak makamsal ve teknik açılardan analiz edilmiştir. Teknik analizde; Batanay'ın tanbur icrasında kullandığı süsleme teknikleri ve ifade unsurları detaylı bir şekilde incelenmiş ve örneklendirilmiştir. Makamsal analizde ise taksimler makamların seyir, geçki ve perde kullanım özellikleri açıklanmıştır. Sonuç bölümünde, çalışmanın alt problemleri doğrultusunda yapılan analizler, elde edilen bulgular ışığında detaylı bir şekilde açıklanmış ve önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca, ekler dizininde yer alan bölümde, notaya alınan taksim notalarına yer verilmiştir.

This study, which aims to reveal the maqam understanding and performance characteristics of Ercüment Batanay, who has an important place in Turkish Music with his tanbur playing, by examining his improvisation performances, is a descriptive research based on the survey model, including musical analysis and qualitative methods. Batanay is thought to have become a school in tanbur performance by influencing the tanbur players after him with his unique performance, technique and mannerisms. In this direction, a literature review was conducted on Ercüment Batanay's life and performance, and academic studies on the subject were examined by the literature review method. Batanay's improvisation recordings were accessed and recordings suitable for the study were selected in line with the scope of the research. Ercüment Batanay's improvisations, 4 of which are transitional and 16 in total, were notated and analyzed in terms of maqam and technical aspects. In the technical analysis; the ornamentation techniques and expression elements used by Batanay in tanbur performance were examined and exemplified in detail. In the maqams analysis, the characteristics of the course, passage and pitch usage of the maqams of the improvisations were explained. In the conclusion section, the analyses made in line with the sub-problems of the study are explained in detail in the light of the findings and suggestions are made. In addition, in the appendices index, the notes of the notated improvisations are included.