Kadınlarda bazı değişkenlere göre fiziksel aktivite engellerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, kadınların fiziksel aktivite yaparken karşılaştıkları engelleri belirlemek ve bu engellerin bazı demografik değişkenler (yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, çalışma durumu vb.) açısından nasıl farklılık gösterdiğini incelemektir. Kadınların fiziksel aktiviteye katılımının kişisel, sosyal ve toplumsal açıdan önemli olmasına rağmen çeşitli fiziksel, psikolojik, sosyal ve çevresel faktörler nedeniyle sınırlanabilmektedir. Bu bağlamda, çalışmanın kadınların fiziksel aktiviteye katılımını etkileyen temel engelleri ortaya koyarak, bu alanda yapılacak müdahalelere ve politik önerilere katkı sağlaması amaçlanmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma grubunu, farklı yaş ve sosyoekonomik özelliklere sahip en az 503 kadından oluşan bir örneklem oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen "Kişisel Bilgi Formu" ile birlikte, Suraya vd. (2013) tarafından geliştirilen ve Yurtçiçek vd. (2018) tarafından Türkçeye uyarlanan, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan "Fiziksel Aktivite Engelleri Ölçeği" kullanılmıştır. Veri toplama süreci, ölçeğin çevrim içi ve/veya matbu formda katılımcılara ulaştırılması yoluyla gerçekleştirilmiştir. Toplanan verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistiklere ek olarak değişkenler arasındaki ilişkileri ortaya koymak amacıyla uygun parametrik ve non-parametrik testler kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, kadınların fiziksel aktiviteye katılımında en sık karşılaşılan engellerin kişisel (X̄=2,31±0,58), sosyal çevre (X̄=2,66±0,94) ve fiziksel çevre (X̄=2,39±0,87) faktörleri olduğu, toplam ölçek puanının ise (X̄=2,38±0,60) düzeyinde gerçekleştiği belirlenmiştir. Yaş değişkenine göre genç yetişkin kadınların fiziksel çevre engeli puanlarının (X̄=2,50±0,90), yetişkinlere (X̄=2,33±0,85) göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu (p<0,05) tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışmayan kadınların toplam engel puanı (X̄=2,47±0,61), çalışan kadınlara göre (X̄=2,31±0,58) anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur (p<0,01). Bu bulgular, kadınların fiziksel aktiviteye katılımında zaman yetersizliği, motivasyon eksikliği ve ailevi sorumlulukların öne çıktığını; yaş ve çalışma durumu gibi demografik değişkenlerin engel düzeylerini anlamlı biçimde farklılaştırdığını göstermektedir.

The aim of this study is to identify the barriers that women encounter while engaging in physical activity and to examine how these barriers differ according to certain demographic variables (age, marital status, educational level, employment status, etc.). Although women’s participation in physical activity is of personal, social, and societal importance, it is often limited by various physical, psychological, social, and environmental factors. In this context, the study seeks to reveal the main barriers affecting women’s participation in physical activity and to contribute to interventions and policy recommendations in this field. This research was conducted using the general survey model, one of the quantitative research methods. The study group consisted of at least 503 women with different age and socioeconomic characteristics. Data were collected through a “Personal Information Form” prepared by the researcher, along with the Barriers to Physical Activity Scale, developed by Suraya et al. (2013) and adapted into Turkish by Yurtçiçek et al. (2018), whose validity and reliability have been established. Data collection was carried out both online and in printed form. For the analysis, descriptive statistics as well as appropriate parametric and non-parametric tests were employed to determine the relationships between variables. The findings revealed that the most common barriers to women’s participation in physical activity were personal (X̄=2.31±0.58), social environment (X̄=2.66±0.94), and physical environment (X̄=2.39±0.87) factors, while the overall scale score was (X̄=2.38±0.60). According to age, young adult women’s scores for physical environment barriers (X̄=2.50±0.90) were significantly higher than those of adults (X̄=2.33±0.85) (p<0.05). Furthermore, the total barrier score of unemployed women (X̄=2.47±0.61) was found to be significantly higher than that of employed women (X̄=2.31±0.58) (p<0.01). These findings demonstrate that lack of time, low motivation, and family responsibilities are the main barriers to women’s participation in physical activity, and that demographic variables such as age and employment status significantly differentiate barrier levels.