Dai Mehmet’in Nevhatü’l-Uşşâk İsimli Eseri: (Transkripsiyon-İnceleme)

Abstract

Mesneviler, divan edebiyatının en önemli kaynaklarından biridir. Gerek divan edebiyatı gerekse dönem hakkında bilgi vermesi ve kültürel aktarımda bulunması açısından son derece önem arz etmektedir. Beyit sınırlamasının olmaması, aruzun kısa kalıplarının kullanılması bu nazım şekline olan ilgiyi arttırmıştır. Üzerinde inceleme yaptığımız 06 Mil Yz A 6523/1 numaralı “Nevhatü’l- Uşşâk” adlı mesnevi de 17. yüzyılda Dai Mehmet tarafından yazılmıştır. 2126 beyitten oluşan mesnevide beş beyitlik bir gazel, 16 beyitlik bir kaside, yedi bentlik mütekerrir müsemmen, beşer bentlik iki mütekerrir murabba, üç kıt’a, bir Farsça beyit ve en sonda da yirmi dört beyitlik bir kıt’a-i kebîre bulunmaktadır. Eserin sonuna doğru ise üç parça hâlinde nesir kısımlar yer almaktadır. Çalışmamızı yaparken eserin dış özellikleri hakkında bilgi verdik. Şairin hayatına, edebi kişiliğine, eserlerine değindik. Sonrasında eseri, var olan diğer mesnevileri göz önünde bulundurarak şekil, içerik, dil ve anlatım yönünden inceledik. Eserin, transkripsiyonlu metnini hazırlayıp günümüz Türkçesine çevirerek veznini bulduk. İçerisinde bulunan farklı nazım şekillerini tespit edip sınıflandırdık.

Works of mesnevi are the one of the most important sources in divan literature. It ıs too important in terms of divan literature and giving information about the term and providing culturel transformation. Not having couplet limitation and the being used of short patterns of aruz has increased the attention to this nazım shape. 06 Mil Yz A 6523/1 numbered “Nevhatü’l-Uşşâk” on which we anaylise has been written by Dai Mehmet on the seventeeth century. The mesnevi which consists of 2126 couplets have five verces gazel, sixteen verces kaside, seven verses mütekerrir müsemmen, five verces and two mütekerrir murabba, three sections, one persian couplet and in final part twenty four couplet kıt’a-i kebîre. And the work has nesir parts having three sections in the final part of it. While we were doing our work, firstly we told the functions of the term, life of the poet, literary personality and his works. After that, we gave information about outer quality of the work. We analysed the work in terms of shape, content, language, explanation by thinking other works of mesnevi. We prepared the transcriptional text of work and we found the measure by translating to current Turkish. We determined different nazım shapes in it and we categorized.