Diyabetik Hastaların Diyabetik Ayak İle İlgili Bilgi Ve Tutumlarının Diyabetik Ayak Lezyonlarının Gelişimi Üzerine Etkileri

Abstract

Diabetes mellitus, görülme sıklığı ve komplikasyonlarından dolayı önemli bir sağlık sorunudur. Diabetes mellitus‟un kronik komplikasyonlarının etkilerinin görüldüğü yer özellikle alt ekstremitelerdir. Diyabetik ayak lezyonları amputasyon tedavisine kadar giden, morbidite ve mortalite riski taşıyan fakat önlenebilir bir komplikasyondur. Diyabetik ayak lezyonlarını önlemede diyabet eğitimi ve ayak bakım eğitimi önemlidir. Bu çalışmanın amacı; diyabetik ayak lezyonu ile hastaneye başvuran hastalarda diyabetik ayak bilgi ve tutumlarının ayak lezyonlarının tipleri ile olan ilişkisini belirleyerek eğitim ihtiyaçlarını ortaya çıkarmaktır. Bu çalışma, Afyon Kocatepe Üniversitesi Ahmet Necdet Sezer Araştırma ve Uygulama Hastanesi, Antalya‟da HBOT uygulayan bir merkez, Ege ve Akdeniz Tıp Fakültesi Hastaneleri olmak üzere toplam dört merkezde uygulanmıştır. Bu merkezlere diyabetik ayak lezyonu ile başvuran 92 kadın ve 138 erkek olmak üzere toplam 230 hasta çalışma grubunu oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında dört form kullanılmıştır. Bu formlar sosyo-demografik özellikleri bilgi formu, diyabet bilgi testi formu, diyabetik ayak bakımı bilgi formu, Wagner sınıflama ve enfeksiyon şiddetine göre Klinik değerlendirme formudur. Veriler SPSS 18.0 istatistik paket programı ile Anova (F) testi, χ2 (Ki-kare) bağımsızlık testi, Korelasyon analizi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmamızda hastaların eğitim düzeyinin, yara evresi üzerinde bir etkisi bulunmamıştır. Daha önce diyabetik ayak tanısıyla tedavi almış hastalar tekrar diyabetik ayak yarası oluşması açısından risk altında oldukları saptanmıştır. Buna ek olarak bu hastaların bir bölümünün diyabetik ayak bakım eğitimi ve diyabet eğitimi almadıkları görülmüştür. Diyabet eğitim programına katılan ile katılmayan hastaların bilgi düzeyleri arasında anlamlı farklılık saptanmıştır. Hastaların diyabete ilişkin bilgi düzeyinin Wagner sınıflamasına göre yara evreleri üzerinde etkili olduğu görülmüştür fakat ayak bakım bilgi düzeyleri ile yara evreleri arasında bir ilişki tespit edilmemiştir. Hastalara diyabet tanısı konulduktan sonra diyabet eğitimlerine en kısa sürede başlanmalıdır. Verilen eğitimlerin etkisini saptayabilmek için belirli periyotlarda hem bilgi düzeyleri hem de davranışları test edilerek güncel bilgiler ışığında eksik oldukları noktalar tekrarlanmalıdır. Eğitimleri desteklemek için medya organları aracılığıyla diyabet ve komplikasyonları hakkında temel bilgiler verilmelidir.

Diabetes mellitus is a serious health problem due to higher incidence and complications. The effects of chronic complications of diabetes mellitus are mostly seen in lower extremities. Diabetic foot lesions can be prevented but when occurs, it may result in serious morbidity and even amputation and mortality. In prevention of diabetic foot lesions, training on diabetes and foot care are important. This study was designed to evaluate the relation between the patients‟ knowledge and attitudes about diabetes and the occurrence of diabetic foot, to test their need for education on diabetes. This study was carried out in four health centers; Afyon Kocatepe University, Ege University, Akdeniz University and a center applying HBOT in Antalya. The study group consisted of 230 patients, 92 females and 138 males, admitted to these centers with diabetic foot lesion. Four forms were used for data collection. Those were socio- demographic characteristics information form, diabetes knowledge test form, diabetic foot care knowledge form, Wagner classification form and clinical evaluation form according to severity of existing infection. Data were analysed using Anova (F) test, χ2 (Chi-Square) independence test and correlation analysis with SPSS 18.0 statistics package program. In our study, no relation between the patients‟ educational level and wound grade according to Wagner classification system. It was found that patients who took previous diabetic foot care are under higher risk to develop new diabetic lesions. Additionally, it was seen that some of the those patients didn't get education on diabetes and diabetic foot care. It was also found that diabetes knowledge level was significantly higher in patients attended training programs than the patients who did not attend the training programs. It was found that the level of patients‟ knowledge about diabetes was related with the wound stage but no correlation was determined between their knowledge level on diabetic foot care and wound stages. The patients should be given training on diabetes when the diagnosis of diabetes was established. To determine efficacy of training, they should be tested periodically about their knowledge and current developments should be given to those patients. Media should be used to inform patients about diabetes and its complications.