İlköğretim Okul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi

Abstract

Bu çalışma Afyonkarahisar’ da 2011-2012 eğitim öğretim yılında ilköğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik rollerinin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca bu çalışmada cinsiyet, mesleki kıdem ve eğitim düzeyinin katılımcılar üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu araştırmaya uygun örneklem yoluyla belirlenen, ilköğretim okullarında çalışan 432 öğretmen katılmıştır. “İlköğretim Okul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi” ni belirlemek için kullanılan ölçüm aracının birinci bölümünde Kenneth Leithwood ve Doris Jantzi (2000) tarafından geliştirilen ve İbrahim Kurtuluş (2007) tarafından Türkçe’ ye uyarlanan “Yönetici Liderlik Tarzı Envanter Ölçeği”nin dönüşümcü liderlik ile ilgili olan 28 maddesi kullanılmıştır. Ölçeğin ikinci bölümünde ise Serap Altuntaş ve Ülkü Baykal (2010) tarafından geliştirilen “Örgütsel Vatandaşlık Düzeyi Ölçeği” uyarlanarak kullanılmıştır. Bu bölüm 24 maddeden oluşmaktadır. Ve hazırlanan ölçekte toplam 52 madde yer almaktadır. Veriler toplandıktan sonra, veri analizinde, doğrulayıcı faktör analizi (AMOS paket programı) ve güvenirlik analizi, t-testi, ANOVA (SPSS paket programı) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ilköğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasında bir ilişkinin var olduğu görülmüştür. Bununla birlikte ilköğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik rollerinin vizyon ve ilham verme, destek sağlama ve zihinsel güdüleme boyutları ile örgütsel vatandaşlık davranışı boyutlarından vicdanlılık boyutları arasında cinsiyet, mesleki kıdem ve eğitim düzeyi değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Ancak örgütsel vatandaşlığın diğer boyutu olan yardımseverlikte cinsiyet ve mesleki kıdem değişkeni açısından anlamlı bir farklılığa rastlanmazken eğitim düzeyi değişkeninde anlamlı bir farklılığa rastlanmıştır.

The purpose of this study is to examine the effects of primary school administrators’ transformational leadership roles on organizational citizenship level of teachers who work in Afyonkarahisar during 2011-2012 education year. Furthermore, the effects of variables such as gender, service year and educational level were examined. There are a total of 432 teachers working in primary schools and chosen with convenience sampling. To identify the effects of the transformational leadership role of the elemantary school administrators on the teachers’ organizational behaviours, Principal Leadership Style Inventory (Leithwood and Jantzi, 2000) which is adapted to Turkish by İbrahim Kurtuluş (2007) has been used in the first part of the scale. It has 28 items associated with transformational leadership. In the second part of the scale Organizational Citizenship Behaviours Scale (Altuntaş and Ülkü, 2010) has been used. It consists 24 items. There are totally 52 items in the scale. After the data has been collected, affirmative factor analysis (with AMOS) and reliability analysis, t-test, ANOVA have been used. The result shows that there is a relation between the transformational leadership behavior of administrators and the organizational citizenship behaviors of teachers. In addition, there isn’t a meaningful difference between transformational leardership’s dimensions which are vision and inspiration, supporting and motivation, and organizational citizenship’s dimension which is scrupulousness in terms of gender, service year, education level. However, there is a meaningful difference helping dimension of organizational citizenship in terms of education level.