Eber Havzasında (Afyonkarahisar) Toprak Erozyonunun Değerlendirilmesi

Abstract

Danışman: Doç. Dr. Tevfik EKAL Bu çalışmada amaç Düzenlenmiş Üniversal Toprak Kaybı Denklemi Yöntemi (RUSLE) ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kullanılarak çalışma alanında toprak kaybının görüldüğü sahaları, sahalardaki toprak kaybı miktarını ve şiddetini ortaya koymaktır. Bu amaçla Afyonkarahisar İli' nde yer alan yaklaşık 780 km2lik bir alan kaplayan Eber Gölü Havzası çalışma alanı olarak seçilmiştir. Sahanın seçiminde Eber Gölü çevresinin litoloji ve toprak özellikleri, Göl ve çevresinde yükselti farkının fazla olması ve bitki örtüsünün yoğun tahrip edilmiş olması etkili olmuştur. RUSLE yönteminde “Düzenlenmiş Üniversal Toprak Kaybı Denklemi”ni oluşturan etmenler topluluğu ele alınmış ve gözden geçirilmiştir. Sözkonusu bu etmenler; yağış etmeni (R Faktörü), toprak etmeni (K Faktörü), eğim ve yamaç uzunluğu etmeni (LS Faktörü), vejetasyon / bitki örtüsü etmeni (C Faktörü) ve toprak koruma etmeni (P Faktörü) dir. Bu etmenlerin herbiri için arazi çalışmalarında veriler toplanmıştır.Sonuç olarak potansiyel toprak kaybı değerlerine göre; beş sınıfa bölünerek Eber Gölü Havzası için potansiyel risk sınıfları haritaları oluşturulmuştur. Potansiyel toprak kaybı açısından Eber Havzasında erozyon riski 5 sınıfta ve 0 ile 85 ton/ha/yıl arasında değişmektedir. Eber Gölü Havzasında % 28 çok hafif, %13 hafif, %14 orta, % 14 şiddetli ve %12 çok şiddetli erozyon saptanmıştır.

This study aims to present the sites in the study area with soil lossas well as the amount and level of soil loss and on these sites using the Revised Universal Soil Loss Equation (RUSLE) and Geographical Information System (GIS).Fort this purpose, Eber Lake Basin which spans an area of 780 km2 in the province of Afyonkarahisar was chosen as the study area.In selecting this area, factors such as lithology and soil properties, higher level of elevation difference, and overly destructed vegetation of Eber Lake and its surrounding were significant. RUSLE method deals with and revises the group of parameters that make up the equation. These are rainfall and run-off factor (R), soil erodibility factor (K), slope length and steepness factor (LS), vegetation/cover factor (C) and soil conservation factor (P). In the field survey, data were collected for each of these factors. As a result, potential risk class maps for Eber Lake Basin were created by dividing into five classes according to potential soil loss values. With regards to soil erosion potential,the erosion risk in Eber Basin varies in five classes from 0 to 85 tons/ha/year. In Eber Lake Basin, %28 very light, %13 light, 14% moderate, 14% severe and 12% very severe erosion risks were observed.