Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Hastalarında Uyku Kalitesinin Karşılaştırılması

Abstract

Kronik diyaliz hastalarında uykuya dalamama, sık uyanma, uykuyu sürdürememe ve huzursuz bacak sendromu gibi uyku bozuklukları sıklıkla görülmektedir. Kronik diyaliz tedavisi alan HD ve PD hastalarındaki uyku rahatsızlıklarının oluşumu ve özellikleri birbirine benzerdir. Kronik hastalıklarına eklenen bu sorunlar diyaliz hastalarının fonksiyonel yaşantılarını ve hayat kalitelerini daha da düşürmektedir. Bu çalışma hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarında uyku kalitelerinin değerlendirilmesi, uyku kalitesine etki eden faktörlerin belirlenmesi, hemodiyaliz ve periton diyalizi tedavisi alan hastaların uyku kaliteleri arasında farklılık olup olmadığının ortaya çıkarılması amacıyla planlanmıştır. Kronik diyaliz tedavi programında olan 102 son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) hastası 52 hemodiyaliz (K/E; 23/29), 50 periton diyalizi (K/E; 28/22) hastası çalışmaya alındı. Tüm hastalara uyku kalitelerini değerlendirmek için Pittsburg Uyku Kalitesi Indeksi (PUKI) anketi yapıldı. Hastaların yas ortalaması hemodiyaliz hastaları için 55.5 ± 14.6 yıl, periton diyalizi hastaları için 51.5 ± 18.1 yıl ve ortanca diyaliz süreleri hemodiyaliz hastaları için 2 yıl periton diyalizi hastaları için 3.2 yıl idi. PUKI’ne göre hemodiyaliz tedavisi alan 52 hastadan 46 (%88,5) kişide, periton diyalizi tedavisi alan 50 hastadan 39 (%78) kişide uyku kalitesi kötü (global skor > 5 olanlar) olarak saptandı. İki grup arasında uyku kalitesi açısından bir farklılık saptanmadı. Global uyku skoru ile diğer paremetrelerin ilişkişine bakıldı. Yas, diyaliz süresi, albümin ve ferritin ile arasında zayıf olmakla birlikte anlamlı bir ilişki saptandı. (r=0,289 P=0,003, r=0,248 P= 0,012, r= 0,238 p= 0,016, r= -0,203 p=0,041). Lineer regresyon analizinde; yaş ve diyaliz süresi global uyku skoru üzerine bağımsız etmen olarak saptandı. Uyku kalitesi ile diğer parametrelerin ilişkisine bakıldı. Yas, diyabet ve albümin ile “kötü uyku kalitesi’’ arasında zayıf olmakla birlikte anlamlı bir ilişki saptandı (rs=0.279 p=0.004, rs=0.201 p=0.043 ve rs=0.231 p=0.019). Lojistik regresyon analizinde; sadece yas “kötü uyku kalitesi” üzerine bağımsız etmen olarak saptandı. Sonuç olarak; Diyaliz tedavisi alan her iki grupta PUKI ile yapılan değerlendirmede, uyku kaliteleri arasında fark olmadığı ancak yas ilerledikçe daha belirgin olmak üzere uyku kalitelerinin olumsuz etkilendiği saptandı.

Sleep disturbances such as sleep-onset insomnia, frequent awekaning, sleep maintenance insomnia and restless legs syndrome are extremely common in chronic dialysis patients. Those additional problems to their chronic disease appear to have significant negative effects on quality of life and functional healt status. In patients having chronic dialysis treatment with hemodialysis and peritoneal dialysis, the etiology and parameters of sleep disorders are similar. These sleeping problems added to their chronic disease are further decreasing their functional capacity and life quality. This study aimed to assess sleep quality and to determine the factors affecting on it, and also to investigate whether a difference in sleep qualities between hemodialysis and periton dialysis patients. A total of 102 end stage renal failure (ESRF) patients, 52 hemodialysis patients (F/M; 23/29) mean ages 55.5±14.6, 50 peritoneal dialysis patients (F/M; 2 8 /22) mean ages 51.5±18.1 are enrolled the study. Median dialysis duration was 2 years for hemodialysis patients, and 3.2 years for peritoneal dialysis patients. In order to assess their sleep qualities the questionnaire of Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI) is performed to all patients. The sleep qualities assessed as PSQI were found bad (global score >5) in 88% (46/52) of hemodialysis patients and in 78% (39/50) of peritoneal dialysis patients. No significant difference was found between two groups according to sleep quality. Additionally, the relation between global sleep score and the other parameters is assessed. There were significant correlations with global sleep score and age, duration of dialysis, albumin and ferritin levels, respectively (r=0.289 p=0.003, r=0.248 p=0.012, r=0.238 p=0.016, r=-0.203 p=0.041, respectively). In lineer regression analysis, age and duration of dialysis are found independent factors affecting on global sleep score. We assessed the relations between sleep quality and the other parameters, also. There were weak but significant correlations between “poor sleep quality” and age, the presence of diabetes mellitus and albumin levels, respectively (r=0.279 p=0.004, r=0.201 p=0.043 and r=0.231 p=0.019, respectively). In logistic regression analysis, only age is found as an independent factor on “poor sleep quality”. In conclusion, in each group, when assessed by PSQI, it is found that there is no difference between sleep qualities. However, sleep qualities are found to be affected negatively especially with the age increases.