İzmit Kazası Vakıfları Ve Vakıf Eserleri: Tespit Ve Değerlendirme (1750-1850)

Abstract

Vakıflar, Osmanlı Devleti'nde her türlü alanda hizmet vermiş, zengin ve köklü bir kültürün ürünüdür. Şehirlerin oluşumunda ve gelişiminde katkısı yadsınamaz. Türk-İslam şehirleri ibadethane merkezli bir oluşuma sahip olup, farklı türden birçok vakıf eserinin tesis edilmesi, şehir gelişimine olumlu katkı sağlamaktadır. Bununla birlikte şehir tarihi araştırmalarında vakıf eserleri hayati bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın ana unsurunu İzmit Kazâsı Vakıfları oluşturmaktadır. Temel olarak 1750-1850 yılları arasında İzmit'te bulunan vakıflar ve vakıf eserlerinin tespiti yapılmıştır. Toplam olarak altmış sekiz adet vakfa ulaşılmıştır. Bu vakıflar içinde çok sayıda cami vakfı bulunmaktadır. Bunun yanında mescit, mektep, medrese, çeşme, tekke, zaviye vakıfları da bulunmaktadır. Vakıf eseri olarak da 68 adet eser tespit edilmiştir. Bu eserlerin çoğunluğu cami ve mescitlerdir. Bunlar haricinde çok sayıda tekke, zaviye, mektep, medrese, hamam, çeşme, köprü gibi eserlerin varlığı ortaya çıkarılmıştır.

In Ottoman Empire, charitable waqfs are products of a rich and rooted culture giving services in every field. Its contribution to consisting and developing of cities is undeniable. Turk-Islamic cities have a sanctuary-centered setting and the establishment of a number of different types of waqf works contributes positively to the development of the city. However, the waqf works in city history research has a vital importance. The main element of this study is Waqf works in Izmit district. Basically in this study, Waqfs and Waqfs works Izmit between 1750-1850 years were identified. Seventy three Waqfs were identified as the result of the study. There are many mosque waqfs within these waqfs. In addition, there are small mosque, school, madrasa, water fountain, lodge, convent waqfs. 68 works have been identified as waqfs works. The majority of these works are mosques and small mosque. Apart from these, a large number of lodge, convent, school, madrasa, public bath, water fountain, bridge were uncovered.