Likert Tipi Ölçeklerde Madde Düzeni ve Derecelendirme Farklılıklarının Psikometrik Özellikler ve Yanıtlayıcı Tutumları Açısından İncelenmesi

Abstract

Sosyal bilimlerde, uygulanan ölçekle elde edilen sonuçların kullanılabilirliği, verilen kararların doğruluğu ve anlamlılığı ölçme aracının psikometrik özellikleri ile yakından ilgilidir. Bu çalışmada Likert tipi ölçeklerin geçerlik ve güvenirliğini etkileyen etmenlerden kategori sayısı, derecelendirmenin sayısal ya da sözel ifade edilmesi ve maddelerin ölçek içindeki dağılımının ölçeğin psikometrik niteliklerini ve yanıtlayıcıların tutumlarını nasıl değiştirdiğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılacak incelemelerde seçilen bir ölçeğin ilgili özellikleri farklılaştırılarak oluşturulan formları kullanılmıştır. Bu çalışma grubundan elde edilen verilerde ölçeğin orijinal formu ile olumlu ve olumsuz formları arasında yanıtlayıcı tutumları bakımından manidar bir fark bulunmazken, sözel ve sayısal formlar arasındaki fark manidardır. Olumlu ya da olumsuz maddelerin ölçek içerisinde bir araya toplanmasının yanıtlayıcılarda tepki kurulumuna neden olmadığı görülmektedir. Ayrıca çalışmada ele alınan formlarda Cronbach alfa iç tutarlılık katsayıları karşılaştırılmış ve yapılan analizler sonucunda tüm karşılaştırmalarda kategori sayısı arttıkça ölçeğin güvenirliğinin arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Fakat bu artış istatistiksel olarak manidar değildir.