Türkiye’de parasal aktarım mekanizması: faiz kanalı işleyişi üzerine ekonometrik bir analiz

Abstract

Merkez bankalarının politika kararları ekonomik değişkenleri etkilemektedir. Bu nedenle merkez bankalarının reel ekonomi üzerinde etkinliğini arttırabilmesi için parasal aktarım mekanizmasının işleyişinin bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin 2003-2018 dönemine ait üçer aylık verileri kullanılarak faiz kanalı işleyişinin seçilmiş makro değişkenlere etkisi incelenmiştir. Değişkenler; bankalararası para piyasasında gerçekleşen gecelik faiz oranı, reel GSYİH, SÜE, GSSO ve YÜFE olarak seçilmiştir. Çalışmada ekonometrik yöntem olarak Toda-Yamamoto nedensellik testi kullanılmıştır. FO, GSSO ve RGSYİH değişkenleri için Toda-Yamamoto nedensellik testinin sonuçlarına göre; faiz kanalı işleyişine ilişkin faiz oranlarının, sabit sermaye yatırımını ve reel gayrisafi yurt içi hasılayı etkilediği ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlara göre Keynesyen parasal aktarım mekanizmasının faiz kanalı işleyişinin Türkiye’de belirtilen dönemler için geçerli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. FO, YÜFE ve SÜE değişkenleri için Toda-Yamamoto nedensellik testi sonuçları ise, faiz oranlarının, yurt içi üretici fiyat endeksi ve sanayi üretim endeksini etkileyen nedensellik ilişkisi tespit edilmemiştir.

The policy decisions of central banks affect economic variables. Therefore, it is of great importance to know the functioning of the monetary transmission mechanism in order to increase the efficiency of central banks on the real economy. In this study, using quarterly data for the period 2003-2018 in Turkey, the effect of the functioning of interest rate channel on selected macro variables is examined. The overnight interest rate in the interbank money market, reel GDP, IPI, GFCF and DPPI were selected as variables. In the study, Toda-Yamamoto causality test was used as econometric method. According to the results of Toda-Yamamoto causality test for IR, GFCF and reel GDP variables; it was found that interest rates related to the functioning of the interest rate channel affected the fixed capital investment and real gross domestic product. According to these results; it is concluded that for the functioning of the Keynesian interest rate channel of monetary transmission mechanism for periods specified in Turkey is valid. According to the Toda-Yamamoto causality test results for IR, DPPI and IPI variables; causality relationship between interest rates domestic producer price index and industrial production index has not been determined.