Mahalli idarelerde altyapı yatırımlarının finansman yöntemleri: Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ) Genel Müdürlüğü örneği

Abstract

Mahalli idarelerin öncelikle belediye yasaları olmak üzere çeşitli kanun ve diğer mevzuatla birçok görevleri bulunmaktadır. Bu doğrultuda, üstlendikleri hizmetleri yerine getirilebilmek için mahalli idarelere yasalarla birtakım gelirler tahsis edilmiştir. Birçok gelir kaynaklarına rağmen mahalli idare gelirlerinin yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Kentleşme süreciyle birlikte, halkın bu idarelerden beklentileri de artmış ve çeşitlenmiştir. Bu süreçte yörenin kalkınmasının kilit noktası durumundaki mahalli idareler, yöreye ilişkin yüksek maliyetli altyapı ve diğer yatırımlar nedeniyle yoğun kaynak ihtiyacına gereksinim duymaya başlamışlardır. Türkiye’de merkezi idare son yıllarda yeni altyapı yatırımlarının finansmanı için alternatif ve yeni finansman teknikleri geliştirmeye başlamıştır. Yasal olarak yapılması gerekli yeni düzenlemelerle mahalli idarelerde hali hazırdaki ve yeni yatırımların finansmanında, merkezi idarenin uygulayacağı yeni finansman tekniklerini uygulanabilir hale gelecektir. Mahalli idarelerin uygulamalarında bazı farklılıklar olsa da merkezi idare ile benzer finansman tekniklerini kullanmaktadırlar. Bunlar; finansman şirketleri ile yapılan özel uygulamalar ve özel sektör şirketleriyle yapılan sözleşmelere dayanan özel imtiyazlar, sermaye piyasası araçları ile finansman şeklinde özetlenebilir. Seçilmiş ülke örneklerinde olduğu gibi, Türkiye’de de son yıllarda altyapı yatırımları alanında bazı yasal düzenlemeler yapılarak alternatif finansman yöntemlerinin kullanılmasına olanak sağlandığı görülmektedir. Literatür taraması, ikincil veriler ile örnek olarak incelenen kurumun yatırım kaynaklarının analiz sonuçlarına göre yerel yönetimlerde sermaye piyasası araçlarının kullanım olanaklarının geliştirilmesinin zorunlu olduğu ortaya çıkmaktadır.

Local administrations have many duties regulated by various laws and other legislation, including mainly municipal laws. Accordingly, defined revenues are allocated to local administrations to fulfill services they have undertaken. Despite many sources of income, it isn’t possible to state that local governments’ revenues are sufficient. The expectations from local administrations have increased and diversified with urbanization. Local administrations begin to need higher resources for higher cost of infrastructure and other investments. In recent years, the Turkish central administration has begun to develop alternative and new financial models for infrastructure investments. New regulation adjustments are necessary for new financial models of central administration, to be applicable in financing of existing and new investments in local administrations. Although there are some differences in the practices of local administrations, they use similar financing techniques as central administration. These can be summarized as; special concessions based on private practices with financing companies and contracts with private sector companies financing through capital market instruments. There are also some examples of alternative financial models in Turkey. According to the literature review, secondary data and analysis results of the investment resources of Ankara Water and Sewerage Administration has been examined in this study. It is revealed that it is necessary to improve the utilization opportunities of capital market instruments in local governments.