Mesîhî-İ Tebrizî Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Eserleri ve Dîvânının İncelenmesi

Abstract

Mesîhî-i Tebrizî, XVII. yüzyılda yaşamış, dîvâm, mesnevileri olan Azerbaycan Klasik Edebiyatı şâiridir. Dîvânını, Çağatay Türkçesi’yle yazmıştır. Dîvândaki şiirlerinde genel olarak aşk ve ıstırâp, tasavvuf, zamandan şikayet, methiye ve fahriye gibi konuları işlemiştir. Şiirlerinde Nevâyî ve Fuzûlî’nin etkisi görülmektedir. “Mesîhî-i Tebrizî-Hayatı, Edebi Şahsiyeti, Eserleri ve Dîvânının İncelenmesi” üzerine yaptığımız yüksek lisans tezi çalışmasında, şâirin hayatını açıkladık. Edebî şahsiyetini ortaya koyduktan sonra, değişik açılardan dîvânı inceledik. Mesîhî’nin eserlerini değişik kaynaklarda faydalanarak açıkladıktan sonra nüsha tanıtımı yaptık. Dîvânın transkripli metnini oluşturduk. Bundan sonra da sonuç, indeksler ve kaynakça vererek tezimizi bitirdik. Yeni harflere çevrilen Dîvân Metni’nde muhtelif tür ve şekille yazılmış manzumeler bulunmaktadır. Bunlar, seksen üç beyitten oluşan bir sâkî-nâme, yirmi bir beyitlik iki mesnevî, yedi bölümden oluşan bir tercî‘-i bend, altı bölümlük bir müseddes, üç tahmis, on tuyuğ, yüz atmış bir gazel, dokuz kıt‘a, yüz otuz üç rubâ‘î, on iki matla‘ ve üç müfredten ibarettir.

Mesihi-i Tebrizi who lived in the 17 th century, was an Azerbaijani divan poet, has got his own divan and mesnevi. He wrote his divan with the Cagatay Turkish.At the poems in his divan, he usually manipulated the subjects as, love and suffer, sufizm, complaint of the time, eulogy and fahriye. At his poems we can see the effects of Nevayi and Fuzuli. In this Higt-Graduate Thesis work we tried to explain Mesihi-i Tebrizi’s life and Works according to his life, written Works, personality in literary and examinetion of his divan.And at the part of the “Personality in Literary” we had a look at the persons who effected him by the shope and the contents and we introduced the speciman.After forming the text of divan with the new letters, we noted the result, the index and the sources with their abbreviations. In divan text which was transcribed with new letters, we can find poems written by various types and shapes.They consist of a saki-name formed of eightythree couplet, twentythree couplet of two mesnevi, terci-i bend formed of seven partys, müseddes with six parts, three tahmis, ten tuyuğ, onehundred sixtyone gazel, nine quatrain, onehundred thirtythree rubai, twelve matla and three müfred.