Rahîmîzâde İbrahim (Harîmî) Çavuş’un Gence Fetihnâmesi Adlı Eseri’nin Transkripsiyonu ve Kritizasyonu

Abstract

Çalışmamda Rahîmîzâde İbrahim Çavuş’a ait III.Murat dönemi, Osmanlı- Safevî ilişkilerinin ve özellikle Gence’nin fethinin anlatıldığı, Gence Fetihnâmesi adlı eseri transkripe ederek günümüz tarihçilerinin istifadesine sunmayı amaç edindim. Araştırmalarım sonucu eserin iki nüshasına ulaşabildim. Bu nüshalardan Topkapı Sarayı Ktp. 1296 numarada kayıtlı olan minyatürlü orijinal nüsha’yı transkripe ederek, İstanbul Üniversitesi Ktp. Tyz. 2372 numarada kayıtlı olan ikinci nüsha ile karşılaştırdım ve farklılıkları dipnot olarak verdim. Müellif bu eserinde Ferhat Paşa’nın Gence’yi fethini ve bu sefer sırasında olan olayları anlatmaktadır. Gence Fetihnâmesi, sekiz bâb ve bir hatimeden oluşmakta olup eserde yer olan konu başlıkları ve bölümler şu şekildedir; Serdar Ferhat Paşa’nın Doğu Seferi H-991/M-1583 , Ordunun Gürcistan’a Girmesi, Lori ve Tomanis Kalelerinin İnşası H-992/M-1584 , Vezir Ferhat Paşa’nın İkinci Defa Serdar Olması H-994/M-1586 , Gori Seferi ve Kazak Hanın İta‘ati H-995/M-1587, Gori ve Ahıska Kalelerinin İnşası H-996/M-1588, Gence Seferi H-996/M-1588 , Muhammed Kulu Han’ın Yenilgisi H-997/M-1589, Şehzâde Haydar’ın Erzurum’a Gelmesi H-998/M-1589, Ebu’s- suud Efendi’nin Savaşa Cevaz Veren Fetvâsı. Rahîmîzâde İbrahim Çavuş’un bu eseri H-991-996/ M-1583-1588 yılları arasındaki İran Seferlerini ve 1590 İstanbul Antlaşması’na kadar olan sınır bölgesindeki askeri ve diplomatik gelişmeleri içermektedir.

In my study, I aimed Sergant Rahîmîzâde İbrahim’s Gence Conquest - Declaration’s transcript , which mentioned Murat III era, Otoman-Safevî contacts and particularly Gence Conquest , to present current historian benefits. After my researches, I obtained two copies of the work. I transcribed the original miniature one registered at Topkapı Palace Library 1296 and then I compared with the other one registered at İstanbul University 2372, finally I signed the differences as footnotes. The author tells Ferhat Pasha’s Gence Conquest and the events during the campaign. Gence Conquest -Declaration consists of eight baps and an epilogue, these are the subject titles and chapters: Commander Ferhat Pasha’s East Campaign, The army’s capturing Georgia, Building of Lori and Tomanis castles, Vizier Ferhat Pasha’s anew of being Commander, Gori Campaign and Kazak Han’s submission, Building of Gori and Ahıska Castles, Gence Campaign, Muhammed Kulu Han’s defeat, Prince Haydar’s arriving in Erzurum, Lord Ebu’s-suud’s affirmative fatwa for the war. Sergeant Rahîmîzâde İbrahim’s work consists of Iran campaigns between 991-996 / 1583-1588, military and diplomatic developments in border area until İstanbul Pact 1590.