2004
https://hdl.handle.net/11630/586
Sosyal Bilimler Dergisi'nin 2004 yılı cilt ve sayıları bu alt bölümde listelenir.2024-03-29T08:45:44ZKeban Barajından su kaçakları ve sunduğu doğal potansiyel
https://hdl.handle.net/11630/8190
Keban Barajından su kaçakları ve sunduğu doğal potansiyel
Özdemir, Mehmet Ali; Özgen, N.
Dünyanın ve Türkiye’nin sayılı büyük barajlarından biri olan Keban barajı, Doğu Anadolu’nun Yukarı Fırat havzasında, Elazığ’ın 40 km kuzeybatısında Fırat nehrinin dar ve derin boğazında, Permo-Karbonifer yaşlı kalk şistler ile mermerlerin kontağı üzerine inşa edilmiştir. Tektonik hareketlere bağlı olarak mermerleri parçalayan çatlaklar ve faylar karstlaşmayı hızlandırmış ve yönlendirmiştir. Paleokarst nedeniyle mermerler her yönde yeraltı suyu taşımaktadır. Bu durum etüt ve inşa aşamasında baraj rezervuarında suyun tutulup tutulamayacağı endişesini ortaya çıkarmıştır. Barajda 4 Kasım 1973 yılında su tutulmaya başlanmış, ancak 1974 ve 1975, özellikle yağışlı geçen 1976 yılında rezervuarda yer alan mermerlerin paleokarstik boşluklarında su kaçakları ortaya çıkmış ve endişeler gerçeğe dönüşmüştür. Su kaçaklarını önlemek amacıyla yapılan masraflar barajın maliyetini neredeyse ikiye katlamıştır. Baraj gölünden kaçak sular, baraj ve gölüne ek olarak turizm, elektrik üretimi ve balıkçılık için, yeni bir potansiyel ortaya çıkarmıştır.
Bu çalışmada, Fırat vadisinde karstik arazide yapılan Keban barajının su kaçakları ile ilgili durumu belirtilmiş, inşaatın sağladığı bilgi ve tecrübe birikimine değinilmiş, inşaat ve sonrası gelişmelerin olumlu ve olumsuz yönleri, turizm potansiyeli değerlendirilmiştir.; Keban dam, which is one of big dams in Turkey and World, was built on the river Euphrates in Upper Euphrate basin on a epigenetic gorge and Permo - Carboniferous old calc schists and marbel contact. Because of the tectonic movements, joints and faults which break up marbels, formated, and made faster the karstifıcation. Because of the paleokarst, marbles contain ground water in every side. This condition construct an anxiety about whether the water is captured or not. Water was started to be blocked or captured in 4 November 1973, water fountains were seen in kar Stic holes of the marbles in reservoirs in 1974-1975 and especially in 1976 which was a rains year. Thus anxiety turned into reality. In addition to Keban dam and lake, the water leakage gave an additional opportunity for tourism, electric and fishing.
In this study, it was reported the condition of the water leakage of Keban dam which was built in Euphrate valley on karstic land and also it was indicated that knowledge and experiment which come from constructions. In addition to this, the tourism potential and the positive and negative sides of the developments during and after the constructions was discussed.
2004-01-01T00:00:00Zİklim değişmeleri ve uygarlık üzerindeki yansımalarına ilişkin bazı örnekler
https://hdl.handle.net/11630/8189
İklim değişmeleri ve uygarlık üzerindeki yansımalarına ilişkin bazı örnekler
Özdemir, Mehmet Ali
İklim değişiklikleri, ilkçağ uygarlıklarından günümüze değin dünya ekosistemini ve uygarlığını etkilemiş, tarım, sağlık, ekonomi, sosyal yapılanma, göç ve hatta edebiyat ve sanat üzerinde derin izler bırakmıştır. Würm buzul devri sonrasında M.Ö. 8000 ve M.Ö. 7000 yılları arasında ılımlı iklim koşulları, çöl sahalarında yerleşime uygun ortam sunmuştur. Nitekim Holosen başlarında insanların bugünkü kurak ve yarı kurak sahalara yerleşerek tarım ve hayvancılık yaptıkları saptanmıştır. Üretime geçiş dönemi olarak kabul edilen Neolitik dönemde, insanlar toplayıcılığı bırakmışlar, bunun yerine kendi ürettikleri ile geçimlerini sağlamaya başlamışlardır. Holosen başlarında Anadolu'da yavaş yavaş çekilen göllerin kenarlarında Neolitik yerleşmeler kurulmuştur. Antik dönemde iklim değişiklikleri deniz seviyesinde önemli oynamalara yol açmış, Anadolu kıyılarında yer alan çok sayıda tarihi liman fonksiyonunu kaybetmiştir. M.Ö. 500 ve 400 yılları arasında Altatlantik çözülme adlı iklim değişikliği Avrupa çapında rüzgar ve nem dağılışında değişmelere ve soğumaya neden olmuştur. Bronz Çağı sonrasında kuzey enlemlerinde İskandinavya kaynaklı göçlerden olan Cermen istilaları Güneydoğu Avrupa’yı etkilemiştir. Ortaçağ sıcak dönemi olarak bilinen M.S. 900 ile 1100 yılları arasında Grönland’da Viking kolonileşmesi ortaya çıkmış, Orta Amerika’da ve Güney Meksika’daki Yucatan’da Maya uygarlığı, kuraklıklar ve aşırı sıcaklar nedeniyle M.S. 950 yılı civarında aniden çökmüştür. Bu dönemden sonra Küçük Buzul Çağı (1350-1850) ilk olarak Grönland’da kurulmuş olan Viking kolonileşmesinin sonunu hazırlamış, Avrupa ve Amerika kültürlerinde belirgin sosyal değişikliklere yol açmıştır. 1150 ile 1460 arası global bir soğuma dönemi yaşayan batı Avrupa, 1560 ile 1850 arası dönemde çok daha soğuk iklim koşullarına maruz kalmıştır. Bu iklim koşulları halk için kötü sonuçlar doğurmuştur; Küçük Buzul Çağının (1350– 1850) özellikle sağlık üzerindeki etkileri çarpıcıdır. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kendini hissettirmeye başlayan Küresel Isınma ile gelen kuraklık yeni küresel sorunların doğmasına yol açmıştır. Kuraklık nedeniyle 1900 yılında Hindistan’da 3 milyon, 1907 yılında Çin’de 24 milyon, 1921- 22 yılları arasında Rusya’da 5 milyon insan açlıktan hayatını kaybetmiştir. Ayrıca 1972–75 yılları arasında Afrika’nın Sahel bölgesinde yaşanan kuraklık 600,000 can kaybı ile sonuçlanmıştır. Kuraklık Türkiye’de de etkili olmuştur; 1973, 1977, 1990 ve 1991 yıllarında oluşmuştur. Bu dönemin hemen ardından 1999-2000 yıllarında ve 2001 yılının ilk üç ayında ise, Türkiye'nin büyük bir bölümünde yeniden kuraklık olayları yaşanmıştır.; Climate changes have affected Earth ecosystem and civilization such
as agriculture, health, economic structure, social structure, mobilization, art
and literature. After Würm, climatic optimum had given good environments
for human settlement even in desert areas between the years of B.C. 8000
and B.C. 7000. As a matter of fact, it is fixed that human made some
agricultural activities and also stock-breeding in the areas of desert, arid and
semi-arid at early Holocene. In Neolithic period human started to produce, in
teed of adder ness. Neolithic settlement were founded or established around
the lakes which tend to decrease in terms of water level in the Anatolia, at
early Holocene. In antique term, climatic changes had caused serious
fluctuations in sea level in Anatolia and all over the earth. Many historical or
antique harbours are affected negatively because of the fluctuations of sea
level such as Efes antique harbour. North Atlantic Oscillations caused the
low temperature and it affected the distribution of wind and moisture all over
the Europe between the years of B.C. 500 and B.C. 400. In Northern
latitudes, invasions started from Scandinavia to southeast Europe after
Bronze Age. In Medieval Warm Period (A.C. 900-110) Viking colonization
appeared in Greenland. Maya Civilization distinguished in A.C.950 years
because of aridity and extreme warm conditions. Then, Little Ice Age (1300-
1850) came. This cool period, firstly, damaged Viking Colonization which
was established in Greenland. In addition to this, Little Ice Age caused some
serious changes, in other words, it caused some dramatic influences in
European and American cultures. Western Europe which was affected by
global cooling between the years of 1150 and 1460 was damaged or
influenced, dramatically by extreme cold climatic conditions between the
years of 1560 and 1850. Little Ice Age mostly affected or caused serious
healthy problems, especially. Global Warming (1850- present) which starts
from the mid of the nineteenth century, leads to aridity and new problems,
For example, because of aridity, in 1900 years 3 millions people in India, 24
millions people in Chine in 1907, between the years of 1921 and 1922 more
than 5 millions people in Russia, between the years of 1972 and 1975
because of Shale Drought in Africa, 600000 people expired. Drought has also affected to Turkey; The most strong and important droughts occurred in 1973, 1977, 1990 and 1991 years. Then, in 1999, 2000 and the first three months of 2001, drought or arid conditions appeared, again, in Turkey.
2004-01-01T00:00:00ZSon 5000 yıllık dönemde meydana gelen sıcaklık salınımları ile güneş lekeleri arasındaki ilişkiler
https://hdl.handle.net/11630/8185
Son 5000 yıllık dönemde meydana gelen sıcaklık salınımları ile güneş lekeleri arasındaki ilişkiler
Özdemir, Mehmet Ali; Bozyurt, Okan
Dünya ikliminde degisime neden olan faktörler arasında atmosferokyanus
iliskisi, volkanik aktiviteler, planeter faktörler, cografi konum
belirtildigi halde, günes aktiviteleri ve onun sonucu olan günes lekelerindeki
degisiklikler üzerinde yeterince durulmamıstır. Günes aktivitelerinde
meydana gelen degisiklikler ve bunların global iklim üzerindeki etkisi
Degisken Yıldız Hipotezi ile açıklanmaya çalısılmıs, ancak bu iliski tam
olarak açıklıga kavusturulamamıstır. Ayrıca 20. yüzyılda, küresel ısınma ve
nedenleri ile ilgili pek çok görüs ortaya atılmıs olmasına ragmen günes
aktivitelerinin iklim degismelerine etkisi üzerinde yeterince durulmamıstır.
Bu çalısmada M.Ö. 3000 ile M.S. 2000 yılları arasında günes lekeleri
ile sıcaklık verileri arasındaki iliskiler incelenmis, sıcaklık degisimleri ve
onun bir göstergesi olan buzul ilerleme ve gerilemeleri karsılastırılmıstır.
Günes lekeleri sayısı M.Ö. 3000-1600, M.Ö. 100-M.S. 300, M.S. 900-1300
(Ortaçag sıcak dönemi veya rönesans), M.S. 1850-2000 yılları arasındaki
dönemlerde artmıs bunun paralelinde sıcaklıklar da artmıs, buna karsılık
buzullar gerilemis ve incelmistir. Günes lekeleri sayısı M.Ö. 1600-200,
M.S. 300-800 ve 1350-1850 (Küçük Buzul Çagı) yılları arasındaki
dönemlerde azalmıs, sıcaklıklar düsmüs, buzullar kalınlasmıs ve ilerlemistir.; Altough many toughts were discussed about global warming in 20 th
century, climatologists didn’t give importance to the role of sunspots and
solar activities which is the one of factors about climatic changes in the earth
in climatological studies. These important factors are atmosphere-ocean
relations, volcanic activities, planetar factors, geographical position. The
changes in solar activities and the effects of these changes on global climate
are explained by means of the title which is called variable star hypothesis.
However, the relations between climatic changes and sunspots can not be
explained clearly.
In this study, the relations of the data of temperature and sunspots are
analysed, the number of sunspots and the changes of temperature are
comparisoned with each other. At the same time glacial activities are also
discussed in terms of retreat and advance between the years B.C. 3000 and
2000. The number of sunspots were maximum in B.C. 3000- B.C.1600,B.C.
100-A.C. 300, A.C. 900-1300 (Medieval warm period) and in the years
1850-2001. On the other hand, because of the fact that the number of
sunspots decreased, temperatures declined, seriously, glaciers advanced,
steadily in B.C.1600-B.C.200, A.C. 300-800 and 1350-1850 (Little Ice Age)
2004-01-01T00:00:00ZPierre Bourdieu’s Theory of Social Action
https://hdl.handle.net/11630/3440
Pierre Bourdieu’s Theory of Social Action
Öztürk, Şinasi
Bu makale Pierre Bourdieu’nun toplumsal eylem kuramı ve habitus,
kapital (capital) ve alan (field) kavramlarının tartışması üzerinde
odaklanmıştır. Bu kuram ile ilgili olarak praksis (praxis) ve güç/iktidar
(power) kavramları da incelenmiştir. Praksis, Bourdieu’nun toplumsal eylem
ve güç/iktidar kuramında (theory of social action and power) toplumu
incelemede kullandığı temel kavramdır. Ek olarak, Bourdieu’nun
toplumbilimsel yaklaşımı da, Reflexive Sosyoloji olarak adlandırılır, bu
çalışma içerisinde tartışılmıştır. Son olarak, bu yazı Bourdieu’nun yapı
kavramı (conception of structure) ile Durkheim, Marx ve Weber’in
toplumsal eylem (social action) kavramlaştırmaları arasında bir bağ kurmayı
amaçlamıştır.; This paper focuses on a discussion of Pierre Bourdieu's theory of
social action and his main concepts that are habitus, capital and field.
Related to his theory, the conceptions of praxis and power are also analyzed.
Praxis is the center of Bourdieu’s theory of social action and power is the
key concept to analyze society. Additionally, Bourdieu’s sociological
understanding, namely reflexive sociology, is discussed. Lastly, the second
purpose of this paper is to make some connections between Bourdieu's
conception of structure and Durkheim, Marx, and Weber's conceptualization
of social action.
2004-01-01T00:00:00Z