Kemalism, westernization, and Turkish left

Abstract

This article analyzes the question of how a left-Kemalist current in Turkey in the 1960s understood early Kemalist reform period, in particular, and Ottoman-Turkish modernization, in general. Leading figures of this current of thought advocated a Third Worldist, national developmentalist outlook; and Kemalism was an important key element of their understanding of socialism. They glorified the reform attempts of the early Republican era as a progressive, revolutionary transformation. They argued that Kemalist telos of reaching the level of contemporary Western civilization was in parallel with their understanding of national developmentalism. The common belief of the Turkish left in the 1960s was that an underdeveloped country could only develop by breaking all ties with the Western imperialism and adopting a development strategy composed of state ownership, heavy industrialization and central, compulsory and state-led planning. This strategy was thought to be in harmony with Kemalist vision of elevating Turkish nation to the level of Western civilization, and was seen as the only way that could elevate Turkey to a higher level of civilization. In short, in this article, a left-Kemalist account of the modernization history of the late Ottoman and the early Republican periods will be analyzed specifically by reference to the writings of Doğan Avcıoğlu and Niyazi Berkes.

Bu çalıĢmada 1960‟lı yıllarda ortaya çıkmıĢ olan sol Kemalist bir akımın, özel olarak Kemalist reform dönemini ve daha genel olarak Osmanlı ve Türkiye modernleĢmesini nasıl anlamıĢ olduğu üzerinde durulacaktır. Bu düĢünce akımının önde gelen isimleri Üçüncü Dünyacı, ulusal kalkınmacı bir sosyalizm anlayıĢını savunmaktaydılar ve Kemalizm bu sosyalizm anlayıĢının oldukça önemli anahtar unsurlarından birini oluĢturmaktaydı. Aynı isimler erken Cumhuriyet döneminin reform giriĢimlerini ilerici ve devrimci bir dönüĢüm olarak övmekteydiler. Kemalist, Batılı muasır medeniyetler seviyesine ulaĢma hedefiyle, kendi ulusal kalkınmacılık anlayıĢları arasında bir paralellik olduğunu düĢünmekteydiler. Türk solunun 1960‟lardaki genel inancı, azgeliĢmiĢ bir ülkenin Batı emperyalizmi ile olan bağlarını tamamen kopararak, devlet mülkiyeti, ağır sanayileĢme, merkezi planlamayı içeren bir stratejiyi uygulayarak geliĢebileceği yönündeydi. Bu stratejinin, Kemalizm‟in Türk milletini Batı medeniyeti düzeyine ulaĢtırma hedefiyle uyumlu olduğu ve yalnızca bu stratejinin Türkiye‟yi muasır medeniyetler seviyesine ulaĢtırabileceği düĢünülmekteydi. Dolaysıyla, bu makalede, geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerinin modernleĢme tarihinin sol Kemalist bir açıklaması Doğan Avcıoğlu ve Niyazi Berkes‟in çalıĢmalarına referans verilerek ele alınmaya çalıĢılacaktır.