Seyyid Nakib-Zâde Ni’metî Hayatı Edebî Şahsiyeti Eserleri ve Dîvânı

Abstract

Seyyid Nakib-zâde Ni’metî 17. yüzyılda Bursa’da yaşamış önemli bir şair ve ömrünü ilme vakfetmiş bir şahsiyettir. Asıl adı Nimetullah’tır. 1020 (1610) tarihinde doğmuştur. Yaklaşık kırk yıl yaşamış ve 1060 (1650) tarihinde vefat etmiştir. Babasının ve dedesinin nakibü’l-eşraf olması dolayısıyla Nakib-zâde olarak tanınmıştır. Bursa Medresesi’nde müderrislik ve Bursa Mahkemesi’nde baş katiplik yapmıştır. Şiirde usta olan Nakib-zâde, güzel yazısıyla da nam yapmıştır. Muamma ve tarih konusunda ayrı bir şöhrete sahiptir. Tasavvüfı şiirleriyle Fuzülı’ye benzeme gayretinde olan şairin sosyal konulara yaklaşımında belirgin bir Rühı etkisi vardır. Aşk ve tabiat konularında ise Bakı etkisiyle şiir yazmıştır. Ni’metî, çok uzun yaşamamış olmasına rağmen iki önemli esere imza atmıştır. Şairin asıl önemli eseri Dıvan’dır. Ni’metî Dıvanı’nın tek nüshası bulunmaktadır. Eserde kaside, mektüb-ı manzum, şikayet-name, terkib-i bend, tesdis, müseddes, tahmis, gazel gibi nazım şekillerine yer verilmiştir. Aruzu ustaca kullanan şair, sanatlarla da şiirini süslemiştir. Arapça ve Farsçanın inceliklerine vakıf olan şair, şiirlerinde bu vukufundan faydalanmıştır; fakat şiiri hiçbir zaman anlaşılmaz hale getirmemiştir. Yer yer halk söyleyişine yakın şiirler yazan şair, deyim ve atasözlerini de sıkça kullanmıştır. Ni’metî’nin diğer önemli eseri de Şahidı’ye nazire olarak yazdığını söylediği Tuhfe-i Ni’metî’dir. Bu eser bir lugat olup manzum olarak yazılmıştır. Her iki eserin de müstensihi şairin kardeşi olan Şeyh! Çelebidir.

Seyyid Nakib-zâde Ni’metî is a significont poet, who has lived in 17. century and he is a person who has devoted his life to science. His real name is Nimetullah, He was born in 1020(1610) He has lived approvimately for forty years and he died in 1060 (1650). Because of his father’s and grandfather’s being respansible of seyyid (Nakibü’l-eşraf) he is known as Nakib-zâde. He has been teacher in Bursa Medresseh and has been head clerk in Bursa Court. Nakib-zâde, who is skilled in poetry, has also become famous with his beautiful writing. He has a different fame at mystery and history. In approaching to social matters of the poet, who tries to resemble to Fuzûlî withhis sûfî poems, there is a certain influence of Rûhî. He has written as for, in love and nature subjects with Bâkî’s influence Although Ni’metî has not lived for lang years, he has achieved two important work is Divan. There is one copy of “Ni’metî’s Divan”. The figures of verse such as kasida, elegy, gazel, and history have been included in the work the poet, using the prosody (aruz) skillfully, has also adorned his poety with artistic qualities the poet who has been cognizant of Arabic and Persian’s subtlety, has made good use of it ;but he has never made the poems incomprehensible writing sometimes slmilar poems to folk speech, the poet has aften used idioms and proverbs, Ni’metî’s anatter important work which he has said he has written Şâhidî asan imitation is “Tuhfe-i Ni’metî”, this work is a dictionary that is composed of verse and prose parts , the writer of both two Works is the poets brother Şeyhi Çelebi.