Laparoskopik Kolesistektomi Öncesi Öğretimin Ameliyat Sonrası Solunum Konforu, Ağrı ve Memnuniyete Etkisi.

Abstract

Laparoskopik kolesistektomi ameliyatı olan hastalara ameliyat öncesi verilen öğretimin, ameliyat sonrası hastanın solunum konforu, ağrı düzeyi ve hemşirelik bakımından memnuniyeti üzerine etkilerini belirlemek amacıyla planlanan randomize kontrollü, ön test son test modeline uygun deneysel bir çalışmadır. Araştırma, Kütahya Devlet Hastanesi’nde laparoskopik kolesistektominin yapıldığı genel cerrahi kliniğinde 17 Kasım 2006 - 19 Ocak 2007 tarihleri arasında yapılmıştır. Örneklerimiz; 19’u kontrol, 20’si çalışma grubu olmak üzere toplam 39 kadından oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında; Kişisel Veri Formu, Solunum Fonksiyon Test Cihazı, Solunum Fonksiyon Test Değerleri Formu, Görsel Ağrı Skalası Formu, Hemşirelik Bakımından Memnuniyet Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma için Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurul’undan ve Kütahya Devlet Hastanesinden onay alınmıştır. Verilerin toplanmasına, hastanın laparoskopik kolesistektomi ameliyatı kararının verildiği ve ameliyat günün belirlendiği poliklinik safhasında baslanmıştır. Çalışma grubundaki bireylerin öğretimi, öğretim prosedüründe yer alan; derin solunum, diyafragmatik solunum, büzük dudak solunumu, huffing ve destekli öksürme egzersizleri, ameliyattan 72 saat ve 12 saat öncesi, sözlü anlatım yöntemi ve uygulama teknikleri kullanılarak yapılmıştır. Çalışma grubunda yer alan hastaların ameliyat sonrası uygulamaları saat bası etkin bir şekilde tekrarlamaları sağlanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi; SPSS 13,00 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırma sonucunda; çalışma grubundaki bireylerin solunum fonksiyon test değerlerinden FVC ve FEV1 ortalama değerleri, ameliyat sonrası 6. saatte kontrol grubundan yüksek ve aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Diğer ortalama değerler kontrol gurubundan yüksek olmasına karsın, gruplar arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). Çalışma grubundaki bireylerin ameliyat sonrası 12. saat solunum fonksiyonları test değerlendirildiğinde; FVC, FEV1, FEF % 25, FEF % 50, FEF % 75 ve PEF ortalama değerleri, kontrol grubundan yüksek ve gruplar arası fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Diğer ortalama değerler kontrol gurubundan yüksek olmasına karsın, gruplar arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). FEV1/FVC ortalama değeri ise gruplar arasında istatistiksel olarak fark oluşturmamıştır (p>0.05). Araştırmamızda, çalışma grubundaki bireylerin, ameliyat sonrası 12. ve 24. saat karın içi VAS ağrı düzeyi puan ortalamaları, kontrol grubundaki bireylerden daha düşük düzeyde ve gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Diğer saatlerde ölçülen karın içi VAS ağrı düzeyi puan ortalamaları kontrol grubundaki bireylerden daha düşük düzeyde olmasına karsın, gruplar arası istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). Çalışma grubundaki bireylerin, ameliyat sonrası 24. saat trokar giriş yerleri VAS ağrı düzeyi puan ortalamaları, kontrol grubundaki bireylerden daha düşük düzeyde ve gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Diğer saatlerde ölçülen trokar giriş yerleri VAS ağrı düzeyi puan ortalamaları kontrol grubundaki bireylerden daha düşük düzeyde olmasına karsın, gruplar arası istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). Çalışma grubundaki bireylerin, ameliyat sonrası 1., 3., 6., 12. ve 24. saatte omuzdaki VAS ağrı düzeyi puan ortalamaları kontrol grubundaki bireylerden daha düşük düzeyde olmasına karsın, gruplar arası istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). Araştırmamızda ameliyat sonrası taburculuk döneminde kontrol ve çalışma grubundaki bireylere uygulanan, hemşirelik bakımından memnuniyet ölçeği puan ortalamaları değerlendirildiğinde; gruplar arasında istatistiksel fark oluşturmadığı görülmüştür (p>0.05). Çalışma grubu bireylerinin hemşirelik bakımından memnuniyet puan ortalaması 72.1±15.3.bulunmuştur. Sonuç olarak; öğretim prosedüründe yer alan, derin solunum, diyafragmatik solunum, büzük dudak solunumu, huffing ve destekli öksürme egzersizlerinin ameliyat öncesi öğretiminin, ameliyat sonrası solunum konforunu arttırmakta ve ağrı düzeyini düşürmekte etkili olduğu saptanmıştır. Hemşirelik bakımından hasta memnuniyetini ise artama ya da azalma yönünde değistirmediği görülmüştür.