Cumhuriyetin ilk dönemlerinde Dewey pragmatizmi ile türk eğitim sistemi ilişkisi

Abstract

Osmanlının son dönemlerinden başlayarak Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar Türkiye (ve Osmanlı), toplumun modernleştirilmesi amacıyla eğitimin niteliğini değiştirerek eğitim politikalarında bir takım değişikliklere gitti. Özellikle Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında, bu süreç üzerindeki önemli dış etkilerden birisi, Amerikan Pragmatizmiydi. Pragmatist eğilimlere sahip olan kurucu siyasi kadro ülkeye pragmatizmin en önemli temsilcilerinden olan, ilerlemeci ve demokratik eğitim konusunda uluslararası büyük üne sahip olan J. Dewey’i davet etmişti. Kurucu kadro, ondan ülkenin eğitim sistemini değerlendirmesini ve bu konuda tavsiyeler almayı istemişti. Bunun sonucunda üç aylık bir ziyaret gerçekleştiren Dewey’in değerlendirmeleri ve tavsiyeleri üzerinden eğitim sistemi üzerinden pragmatik bir etkinin oluştuğunu gözlemlemek mümkündür. Onun yaptığı tarihsel ve felsefi tahkikler ile “köy enstitüleri” üzerinden 1930 ve 40’larda Türk eğitim sistemi üzerinde pragmatizmin etkilerinin izlerini taşıdığının göstergesidir. Bu etkinin izleri 1950’lerden günümüz eğitim sisteminin amaç ve ilkeleri üzerinden devam ettiğini belirlemek mümkündür.

Beginning in the late Ottoman period through the first decades of the Republic, Turkey (and Ottoman) experienced a series of significant changes in educational policy and practice aimed at improving the quality of education and underwriting the modernization of Turkish society. One of the most significant outside influences on this process, especially after the inauguration of the Republic of Turkey, was American pragmatism. Pragmatism was introduced into the country and popularized by the visit of the great American pragmatist philosopher, John Dewey— then at the height of his international fame as a proponent of progressive, democratic education—who was asked by Turkish officials to assess the country’s educational system and offer his recommendations for its improvement. The result of his three-month visit was an important indicator of influence of pragmatic educational philosophy on the development of Turkish educational system. This historical and philosophical analysis will trace the influence of pragmatism on Turkish education from the “village institutes” of the 1930s and 1940s through its height of influence in the 1950s to its lasting influences on the goals and principles of contemporary Turkish education.