Bireysel, takım ve raket sporlarında reaktif çeviklik ve planlı yön değiştirme becerilerinin karşılaştırılması

Abstract

Reaktif çeviklik, motor özellikleri de içine alan algısal, bilişsel beceriler ile karar verme becerilerinden oluşmaktadır. Bu çalışmanın amacı bireysel, takım ve raket sporlarında reaktif çeviklik ve hızlı yön değiştirme becerilerinin karşılaştırılmasıdır. Çalışmanın katılımcıları; Afyonkarahisar ilinde yaşamakta olan, en az üç sene düzenli olarak lisansı çıkartılan, hâlihazırda herhangi bir sakatlığı bulunmayan, 18-25 yaş aralığında aktif bir şekilde spor yapan 7 farklı branştan [futbol (n:17), basketbol (n:17), masa tenisi (n:7),karate (n:9),tekvando (n:9), güreş (n:14) ve kort tenisi (n:7)] toplam seksen erkek sporcudur (yaş:18,35±,920 yıl, boy: 173±,08 cm, vücut ağırlığı:70,66±8,09 kg). Katılımcıların reaktif çeviklik becerilerinin belirlenmesi için Universal Reactive Agility (URA) testi uygulanırken planlı yön değiştirme becerisinin belirlenmesi için UA-RA testinde uygulanan protokolün aynısı dönüş alanları belirtilerek ve önceden çalıştırılarak ölçümler alınmıştır. URA testinde orta noktaya bir adet ve köşelere de dört adet hareket algılayıcı sensör (Sensörlerin üzerinde led lamba bulunmaktadır.) yerleştirilmiştir. Sensörlerin arasındaki mesafe üç metre olarak ayarlanmıştır. Katılımcı ortadaki sensörün yanında beklerken sensör aktif olduğunda elini sensörün üstünden geçirdiği sırada kenarlarda yer alan öteki sensörlerden bir tanesi aktif duruma geçmiştir. Katılımcı sensörü eli ile inaktive ettikten sonra tekrar ortadaki sensör aktive olmuştur. Kenarda bulunan her sensör aktive edildikten sonra orta noktadaki sensör son kez aktive olmuştur. Test, kenarda yer alan bütün sensörlerin bir defa aktif hale gelmesiyle sona ermiştir. Sporcu bu testte hangi sensörün aktifleşeceğini bilmemektedir. Aktif dinlenme sonrasında planlı yön değiştirme testinde ise bu sefer sporcular hangi sensöre yöneleceklerini bilmektedir. Startla beraber sırasıyla dört sensörün üstünden ellerini geçirmeleri ile test sona ermiştir. Reaktif çeviklik ve planlı yön değiştirme beceri değerleri çoklu reaksiyon sistemi ( Sporsis, Türkiye ) kullanılarak test edilmiştir. Her katılımcı için farklı protokoller uygulanmıştır. Araştırmada verilerin normal dağılım gösterdiği belirlenmiştir (Reaktif çeviklik: p<200, Planlı yön değiştirme: P<0,081). Branş içindeki sporcuların PYD ve RÇ değerlerinin karşılaştırılması için bağımsız değişken t testi kullanılmıştır. Her iki testin sonucunun gruplar arasında karşılaştırılması amacıyla ANOVA testinden yararlanılmıştır. Testler arasında bulunan ilişkinin saptanmasında Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışma sonunda futbolcuların reaktif çeviklik değerleri, karate, tenis, güreş, sporcularına göre daha kısa (12.46±1.48 sn. karşın sırasıyla 14.29±1.75, 13.90±1.18, 14.14±1.31, p<0.05) bulunmuştur. Ayrıca basketbolcuların reaktif çeviklik değerlerinin karate, tekvando ve güreş sporcularına göre daha kısa olduğu (12,93±1,08 sn karşın sırasıyla, 14,29±1,75 sn, 15,27±1,58sn, 14,14±1,31 sn) tespit edilmiştir. Planlı yön değiştirme becerileri arasında anlamlı bir fark tespit edilememiştir. Tüm branşlarda planlı yön değiştirme becerisinin anlamlı olarak reaktif çeviklik değerlerinden daha kısa olduğu, (p<0,001) ayrıca tüm sporcuların planlı yön değiştirme ve reaktif becerileri arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir ( r= 0.432, p<.05). Araştırma sonucunda, reaktif çeviklik ile planlı yön değiştirme becerisi arasında ilişki olmasına rağmen farklı karakterlere sahip oldukları belirlenmiştir. Ayrıca reaktif çevikliğin futbol ve basketbolcularda diğer branşlara göre etkili bir faktör olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak reaktif çevikliğin farklı karakterli bir motor beceri olduğu bilinci ile futbol ve basketbol branşında çevikliğin geliştirilmesi için yapılan çalışmalarda reaktif çeviklik çalışmalarına daha fazla yer verilmesi önerilmektedir.

Reactive agility consists of perceptual cognitive and decision-making skills, including motor features. The aim of this study was to compare reactive agility and direction change skills in individual, team and racquet sports Participants of the study; A total of eighty male athletes who live in Afyonkarahisar, whose licenses have been issued regularly for at least three years, who do not currently have any injuries, and who are active in sports between the ages of 18-25. According to amateur sports branches, of these sportsmen were interested in football,(n:17) in basketball,(n: 9) in karate,(n: 7) in table tennis,(n: 9) in taekwondo, (n:14) in wrestling and (n:7) in tennis, total eighty (age:18.35±0.92 years, height:173.06±0.08 cm, weight:70.66±8.09 kg). As the URA test was being applied in order to determine the reactive agility of the participants, measurements were noted pre-running the some protocol with URA test in order to determine planned direction-change skills. In URA test, motion detective sensors were placed one into the middle and four on the corners, and there were LED lights on the sensors. The distance between the sensors was 3 m t. When the sensor was active, one of the other sensors on the sides became active while the participant was crossing his hands over the sensor. Participating athletes quickly turn to the activated sensor and cross their hands over it. Then the sensor located at the middle point was activated again. The test ended when all the sensors on the edge were activated once. Reactive agility and planned change of direction skill values were measured and analyzed separately for each participant athlete using the URA test by the Fitspeed ( Sporsis, Turkey ) multi-reaction system. The athlete did not know which sensor to activate in this test. In the planned -change of direction test, this time the athletes known which sensor to turn to. With the start, the test ended with their hands crossing over the four sensors respectively. The have normal distribution (Reactive agility: p<200, PYD: P<0,081 ). Independent t test was used to compare PDC and RA valves of the sportsmen within the branch. ANOVA test was used to compare the results of both tests between groups. Pearson correlation analysis was used to determine the relationship between the tests. At the end of the study, the reactive agility values of the football players were shorter than karate, tennis, wrestling (respectively 12.46±1.48 vs. 14.29±1.75, 13.90±1.18, 14.14±1.31 sec, p<0.05).In addition, it has been determined that the reactivite agility valves of basketball players are sharter than karate, taekwondo and wrestling athletes (respectively 12,93±1,08 sn,14,29±1,75 sn,15,27±1,58sn, 14,14±1,31sn ) too. There was no significant difference between the ability of planned change of direction. In addition, it was determined that there was a positive low-medium and significant relationship between the planned change of direction and reactive skills of the athletes (r=.432, p<.05). As a result of the research, it can be said that reactive agility is an effective factor in team sports such as football and basketball compared to other branches. As a result, it is recommended to include more reactive agility exercises to improve agility in football training programs.