Yöneticilerin liderlik türleri ve çalışanların kişilik özelliklerinin örgütsel sinizm üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, yöneticilerin liderlik türleri ve çalışanların kişilik özelliklerinin örgütsel sinizm üzerinde yarattığı etkileri incelemektir. Bu amaç doğrultusunda ilgili literatür incelendikten sonra liderlik, kişilik ve sinizm değişkenlerine ilişkin alt boyutlar oluşturulmuş ve bu değişkenler arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Ayrıca araştırmanın alt amacı olarak çalışanların demografik özelliklerine göre, yöneticilerin dönüştürücü, etkileşimci ve pasif liderlik tarzlarını algılamaları ile çalışanların kişilik özellikleri ve sinik davranışları arasında anlamlı bir fark olup/olmadığını tespit etmektir. Bu araştırmanın evrenini Afyonkarahisar merkez ve ilçelerinde faaliyet gösteren termal otellerde çalışan 1100 kişi oluşturmaktadır. Veri toplamak için anket yöntemi kullanılmış olup, araştırma 287 termal otel çalışanının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma uygulaması 15.06.2021-01.08.2021 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmada çok faktörlü liderlik ölçeği, beş faktör kişilik ölçeği ve örgütsel sinizm ölçeğinden yararlanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizlerinde; Frekans, Faktör Analizi, T-Testi, One-Way ANOVA, Welch ANOVA, Pearson Korelasyon analizi, Çoklu Korelasyon analizi, Basit Doğrusal Regresyon ve Çoklu Regresyon Analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, yöneticilerin liderlik türleri ve çalışanların kişilik özelliklerinin örgütsel sinizm üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Değişkenlere ilişkin alt boyutlar arasında anlamlı ilişkilerin olduğu görülmüştür. Dönüştürücü, etkileşimci ve pasif liderlik tarzları ile dışadönüklük, sorumluluk, uyumluluk, nevrotiklik ve değişime açıklık kişilik özellikleri arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Dönüştürücü liderliğin sinizmin bilişsel, duyuşsal ve davranışsal boyutları üzerinde negatif bir etkisi, pasif liderliğin ise pozitif yönde anlamlı bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Etkileşimci liderliğin ise bilişsel ve duyuşsal sinizm üzerinde pozitif yönde bir etkisi olup, davranışsal sinizm üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur. Çalışanların beş faktör kişilik özelliklerinden nevrotiklik boyutu bilişsel, duyuşsal ve davranışsal sinizmi pozitif yönde etkilemektedir. Ayrıca liderlik türleri, kişilik özellikleri ve örgütsel sinizme ait alt boyutların ortalama değerlerinin demografik faktörlere göre anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır.

The main purpose of this research is to examine the effects of leadership types of managers and personality characteristics of employees on organizational cynicism. For this purpose, after examining the relevant literature, sub-dimensions related to leadership, personality and cynicism variables were created and the relationships between these variables were investigated. In addition, the sub-purpose of the research is to determine whether there is a significant difference between the perceptions of managers' transformational, interactionist and passive leadership styles, and personality traits and cynical behaviors according to the demographic characteristics of the employees. The population of this study consists of 1100 people working in thermal hotels operating in Afyonkarahisar center and its districts. Questionnaire method was used to collect data the research was carried out with the participation of 287 thermal hotel employees. The research application was carried out between 15.06.2021 and 01.08.2021. Multifactor leadership scale, five factor personality scale and organizational cynicism scale were used in the research. The obtained data were analyzed with SPSS 22.0 package program. In the analysis of the data; Frequency, Factor Analysis, T-Test, One-Way ANOVA, Welch ANOVA, Pearson Correlation analysis, Multiple Correlation analysis, Simple Linear Regression and Multiple Regression Analysis were used. According to the findings of the study, it was determined that the leadership types of the managers and the personality characteristics of the employees had a significant effect on organizational cynicism. It was observed that there were significant relations between the sub-dimensions of the variables. It has been determined that there are positive significant relationships between transformational, transactional and passive leadership styles and personality characteristics of extraversion, responsibility, agreeableness, neuroticism and openness to change. It was determined that transformational leadership had a negative effect on the cognitive, affective and behavioral dimensions of cynicism, while passive leadership had a significant positive effect. Transactional leadership, on the other hand, has a positive effect on cognitive and affective cynicism, but has no significant effect on behavioral cynicism. Neuroticism dimension from the factor personality characteristics of employees positively affects cognitive, affective and behavioral cynicism. In addition, it was determined that the average values of the sub-dimensions of leadership types, personality characteristics and organizational cynicism showed significant differences according to demographic factors.