Afyonkarahisar keçe sanatında güncel yaklaşımlar ve Gülenay Yalçınkaya örneği

Abstract

El sanatları içinde önemli ve köklü bir geçmişe sahip keçe sanatı kültürel değerlerimiz ve geleneksel sanatlarımızdan biridir. Kullanım alanının genişliği nedeniyle keçe, günlük yaşamın bir parçası olarak varlığını bugünde sürdürmektedir. Ancak keçecilik, günümüzde sayıları azalan keçe zanaatkârları ve keçe sanatıyla ilgilenen tasarımcıların ürettikleri ürünlerle devam etmektedir. Bu nedenle keçe sanatını tekrar hatırlatmak ve yaymak amacıyla “Afyonkarahisar Keçe Sanatında Güncel Yaklaşımlar’ konusu araştırılmıştır. Afyonkarahisar, keçe sanatına gönül vermiş sanatçıları sayesinde 2022 yılında keçe coğrafi işaret tescilini alarak keçe alanında önemli bir adım atmıştır. Afyonkarahisar keçe sanatçıları keçe sanatında güncel yaklaşımlar ve teknikler sergileyerek unutulmaya yüz tutmuş olan keçe sanatını daha çok göz önünde tutulmasını sağlamıştır. Bu bağlamda Kültür Bakanlığı Sanatçısı olan Gülenay Yalçınkaya, araştırmaya örnek teşkil etmiştir. Gülenay Yalçınkaya Afyonkarahisarlı geleneksel tepme keçe ustaları tarafından kadın keçeci kalfası olarak ilan edilmiştir. Keçe alanında yapmış olduğu sosyal faaliyetler ve geleneksel yöntemlerle beraber kullandığı güncel teknikler sayesinde çeşitli tasarımlar üretmiştir. Bu çalışmada tarama, gözlem ve sözlü görüşme yöntem ve teknikleri kullanılmıştır. Gülenay Yalçınkaya’ya ait 295 eser incelenmiş, tezde ise 43 esere yer verilmiştir. Araştırmanın evreni Afyonkarahisar keçe sanatçıları, örneklemi ise 2013 yılında T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı unvanı alan Afyonkarahisar keçe sanatçısı Gülenay Yalçınkaya ve 43 eseridir.

Felt art, which has an important and deep-rooted history among handicrafts, is one of our cultural values and traditional arts. Due to its wide area of use, felt still exists today as a part of daily life. However, felt making continues with the products produced by felt craftsmen and designers who are interested in the art of felt. For this reason, the subject of "Contemporary Approaches in Afyonkarahisar Felt Art" has been researched in order to remind and spread the felt art. Thanks to its artists who have devoted themselves to the art of felt, Afyonkarahisar has taken an important step in the field of felt by obtaining the felt geographical indication registration in 2022. Afyonkarahisar felt artists have made the felt art, which has sunk into oblivion, to be taken into consideration more by exhibiting contemporary approaches and techniques in the art of felt. In this context, Gülenay Yalçınkaya, an artist of the Ministry of Culture, set an example for the research. Gülenay Yalçınkaya was declared as a female felting journeyman by traditional kick felt masters from Afyonkarahisar. She has produced various designs thanks to the social activities she has done in the field of felt and the up-to-date techniques she uses together with traditional methods. In this study, scanning, observation and oral interview methods and techniques were used. 295 works of Gülenay Yalçınkaya were examined and 43 works were included in the thesis. The universe of the research is Afyonkarahisar felt artists, the sample is Afyonkarahisar felt artist Gülenay Yalçınkaya, who was awarded the title of Intangible Cultural Heritage Carrier by the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey in 2013, and her 43 works.