İlkokul ve ortaokul matematik ders kitabı etkinliklerinin gerçek hayatla ilişkilendirme açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı ilkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan etkinlikleri gerçek hayatla ilişkilendirme açısından incelemektir. Bu amaçla her bir sınıf seviyesinden (1-8. sınıflar) birer matematik ders kitabı olmak üzere toplamda sekiz kitaptaki 254 etkinlik incelenmiştir. Çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmış olup, etkinlikler Gainsburg’un (2008) ‘basit analojiler, klasik sözel problemler, gerçek verinin analizi, toplumda matematiğin tartışılması, matematik kavramlarının somut/uygulamalı gösterimleri, gerçek olguların matematiksel modellenmesi’ kategorileri kullanılarak analiz edilmiştir. Tüm ders kitapları birlikte düşünüldüğünde, etkinliklerin %52’sinde gerçek hayatla ilişkilendirmeye yer verilmiş, %48’inde ise yer verilmemiştir. Ders kitabı özelinde düşünüldüğünde, gerçek hayatla ilişkilendirme ilkokul seviyesinde en fazla 2. sınıf (%69) ve en az 4. sınıf (%15) etkinliklerinde; ortaokul seviyesinde ise en fazla 6. sınıf (%57) ve en az 8. sınıf (%27) etkinliklerinde yer bulmuştur. Gerçek hayatla ilişkilendirmenin olduğu etkinliklerin büyük çoğunluğunun matematik kavramlarının somut/uygulamalı gösterimleri formatında olduğu bulunmuştur. Ders kitaplarında ‘gerçek olguların matematiksel modellenmesi’ ile ‘toplumda matematiğin tartışılması’ kategorilerine karşılık gelebilecek etkinliklere yer verilmediği, basit analojiler, klasik sözel problemler, gerçek verinin analizi kategorilerine karşılık gelen etkinliklere ise az sayıda yer verildiği görülmüştür. Gerçek hayatla ilişkilendirme içeren etkinliklerin ağırlıklı olarak ilgili kazanımların uygulamalı pekiştirilmesine yönelik olduğu, etkinliklerde öğrencilere genelde yönerge takipçiliği rolü verildiği ve etkinliklerin etkin problem çözme ve matematiksel modelleme yapma gibi üst düzey düşünme becerilerini kullanmayı gerektirmediği görülmüştür.

This study examined the tasks in primary and middle school mathematics textbooks in terms of real-life connection. 254 tasks in eight textbooks were examined. Document analysis method was used and tasks were analyzed using Gainsburg's (2008) real-life connection categories: “simple analogies, classical word problems, real-data analysis, discussions of mathematics in society, hands-on representations of mathematics concepts, mathematically modelling real-phenomena”. 48% of the tasks in eight books included real-life connection, %52 of them did not have this connection. The 2nd grade textbook (69%) at the primary level and the 6th grade textbook (57%) at the middle school level contained the highest rate of real-life connection tasks while the 4th (15%) and the 8th grade ones (27%) contained the least of such tasks for the respective levels. Most tasks with real-life connection were in the form of ‘hands-on representations of mathematics concepts’. Both ‘mathematically modelling real-phenomena’ and ‘discussions of mathematics in society’ tasks were not encountered. ‘Simple analogies’, ‘classical word problems’ and ‘analysis of real data’ tasks were given with a small number. The real-life connection tasks were mainly related to the concepts’ application, students were generally given the role of instruction follow-up, and these tasks did not require the use of high-level thinking skills such as mathematical modelling and problem solving.