Türkiye piyasasında satılan bazı talk pudralarının mineralojik ve yarı nicel kimyasal bileşimi

Abstract

Türkiye'de satılan talk pudralarından 40 adeti, insan sağlığı için tehlikeli krizotil ve tremolit gibi mineralleri içerip içermediğini araştırmak amacıyla incelenmiştir. Pudralarının mineralojik ve yarı nicel kimyasal analizleri yapılmıştır. Pudralar talk yanında çoğunlukla kalsit, kaolinit, manyezit, simektit/klorit, dolomit, kuvars ve nadiren krizotil (?) ve tremolit belirlenmiştir. Kalsit içeriğinin bazı numunelerde talka yakın olduğu belirlenmiştir. Talk, tremolit ve krizotil kristalleri kısmen yassı kısmen de sivri, kıymık şeklindedir. Ayrıca iğnemsi, bükülmüş, ipliksi morfolojide kristaller de belirlenmiştir. Liflerde yığın görünümlü bazen çubuksu, borumsu, levhamsı şekillerde de gözlenmiştir. Çubuksu kristallerin boyu krizotil için literatürde verilenlerden büyüktür (≥5m). Yapılan yarı nicel kimyasal bileşim analizinde silikat minerallerinin yapısında bulunan özellikle Si ve Mg yanında birçok kristalde Fe, Ca ve Al içeriği de tespit edilmiştir. Çubuksu/ipliksi morfolojideki krizotilin yapısal formülündeki Mg:Si=3:2 oranıyla aynı oran belirlenmiştir. Genelde Si içeriği Mg'dan çok daha yüksek iken, birkaç analizde bu elementlerin içeriği eşite yakın bulunmuştur. Bazı kristallerde Fe veya Al içeriği de belirlenmiş olup Fe içeriği dikkate alınmalıdır. Zira Fe, asbest minerallerinde biyolojik sistemde dokularda kanser oluşturma riskine neden olabilir. Ayrıca mikron boyutlardaki kuvars silikozis oluşturma riski taşıyabilir.

40 of the talcum powders sold in Turkey were investigated to determine whether they contain dangerous minerals such as chrysotile and tremolite for human health. Mineralogical and semi-quantitative chemical analyzes of the powders were made. Besides talc, mostly calcite, kaolinite, magnesite, smectite/chlorite, dolomite, quartz and rarely chrysotile (?) and tremolite were determined in the powders. It was determined that the calcite content was close to talc in some samples. Talc, tremolite and chrysotile crystals are partly flat and partly pointed and splintered. In addition, acicular, twisted, filamentous morphology crystals were also determined. Stack appearance is also observed in the fibers, sometimes in rod, tubular, and plate-like shapes. The size of the rod-like crystals is larger than those given in the literature for chrysotile (≥5µm). In the semi-quantitative chemical composition analysis, in addition to Si and Mg in the structure of silicate minerals, Fe, Ca and Al contents in many crystals were also determined. The same ratio was determined as the Mg:Si=3:2 ratio in the structural formula of chrysotile in rod-like/filamentous morphology. In general, the Si content is much higher than that of Mg, while in a few analyzes the content of these elements has been found to be close to equal. Fe or Al content has also been determined in some crystals and the Fe content should be taken into account. Because Fe, asbestos minerals may cause the risk of cancer formation in the tissues in the biological system. In addition, micron-sized quartz may carry the risk of silicosis.