Tuzlu su etkisindeki geomembranların ara yüzey kayma davranışlarının incelenmesi

Abstract

Yapı temellerinin tasarımında, kayma tahkikinin önemi birçok yönetmelik ve akademik çalışmada vurgulanmıştır. Hesaplamalar sırasında zemin özellikleri ve uygulama koşulları dikkate alınırken yalıtım amacıyla kullanılan ve etkili bir ara yüzey elemanı olan geomembranların kayma davranışları göz ardı edildiği taktirde ve geomembran ile yapı elemanı arasındaki kayma mukavemetinin tasarımda kullanılan kayma direncinden daha düşük olması durumunda önemli problemlerle karşılaşılabilir. Olası can ve mal kayıplarının önüne geçebilmek için sistemde var olan tüm ara yüzeylerin dikkatle irdelenmesi gerekir. Bu çalışmada, iki farklı geomembran ile İzmir, Karşıyaka, Mavişehir sahil şeridinden alınan deniz suyu etkisindeki killi zeminin ara yüzey kayma davranışı incelenmiştir. Polivinil klorür (PVC) geomembranın kalınlıkları 1.5 ve 3.0 mm ve TPO geomembranın kalınlığı 1.5 mm dir. Ara yüzey kayma dayanımı parametreleri orta ölçekli direk kesme deneyleri ile belirlenmiştir. Direk kesme deneyleri 0.5 molar (0.5M) tuzlu suda 4, 8 ve 16 ay kür edilmiş ve kür edilmemiş geomembranlar ile gerçekleştirilmiştir. Zemin – TPO ara yüzeyi en büyük kayma dayanımı ve sürtünme açısına sahipken en düşük kayma dayanımı ve sürtünme açısızemin – PVC/1.5 ara yüzeyine aittir. Tuzlu suda kür edildikten sonra ara yüzey sürtünme açısı en fazla azalan geomembran 1.5 mm PVC iken en az azalan geomembran 3.0 mm PVC olmuştur.

In the design of construction foundations, the importance of shear verification has been emphasized in many codes and academic studies. Considering the soil properties and application conditions during the calculations, if the shear behavior of geomembranes, which is an effective interface element and used for insulation, is ignored, and if the shear strength between the geomembrane and the structural element is lower than the shear resistance used in the design, significant problems may be encountered. In order to prevent possible loss of life and property, all interfaces in the system should be carefully examined. In this study, the interface shear behavior between two different geomembranes and the clayey soil taken from the coastal part of Izmir province, Karsiyaka district, Mavisehir was investigated. Geomembrane types are polyvinyl chloride (PVC) and thermoplastic polyolefin (TPO). The thickness of the TPO geomembrane is 1.5 mm, while the thickness of the PVC geomembrane is 1.5 and 3.0 mm. Interface shear strength parameters were determined by mediumscale direct shear tests. Direct shear tests were carried out with uncured geomembranes and cured in 0.5 molar saltwater for 4, 8, and 16 months. While the soil – TPO interface has the highest shear strength and friction angle, the soil – PVC/1.5 interface has the lowest shear strength and friction angle. The same situation was obtained for geomembranes cured in saltwater. After curing in salt water, the geomembrane whose interface friction angle decreased the most was 1.5 mm PVC, while the least decreased geomembrane was 3.0 mm PVC.