Demokratikleşme ekseninde Türk modernleşmesi ve Cumhuriyet

Abstract

Toplumsal yenileşme hareketleri, siyasi sistemler içerisinde kitleleri yakından ilgilendiren vakalardır. Değişim süreçleri içerisinde sosyal hayatın gelişmesi için kurgulanan yenilik hamleleri zaman zaman yönetimsel anlamda müdahaleler şeklinde de gerçekleştirilir. Siyasal değişimi hedefleyen bu uygulamalar daha ziyade ideologların talepleri doğrultusunda toplumun ihtiyaçları çerçevesinde hayata geçirilmişlerdir. Bütün bunlar tepeden inme emirlerle baskılama şeklinde olabileceği gibi, belli bir süreç içerisinde zamana yayılmak suretiyle de olabilmektedir. Oldukça sancılı olan toplumsal değişim ve dönüşümler hedef kitle içerisinde önemli sorunlar doğurabilir. Değişim süreçleri sırasında ve sonrasında kaotik ortamların ve polemiklerin yaşanması kaçınılmazdır. Toplumsal değişim hareketleri oldukça hassas uygulamalar olduğundan özellikle rol modeller üzerinden yürütülme esası üzerine oturtulmuşlardır. Demokratikleşme ekseninde batılı kaygılarıyla gerçekleşen Türk modernleşme hamleleri, uygulama sürecinde ve sonrasında zaman zaman toplumsal tepkiyle karşılanmıştır. Bu tepkileri azaltma adına egemen irade hayata geçirilen yenilikleri güvence altına alma gayesiyle yasalar çıkarmışlardır. Makalede modernleşme hamleleri, Türk-İslam toplumu olma özelliği taşıyan bir coğrafyada monarşiden cumhuriyete geçiş aşamaları, uygulanma metotları ve oluşan tepkiler şeklinde ele alınacaktır. Makale içerisinde tarihi süreçte görülen Türk devrimlerinin topluma modernleşme mantığı ile getiriliş süreçleri ve bu yenilik faaliyetlerinin kamuoyu nezdinde ne şekilde makes bulduğu irdelenecektir. Çalışma arşiv vesikaları başta olmak üzere, dönemi ilgilendiren basın yayın organları, hatıratlar ve literatür kaynakları esas alınarak kamuoyu tepkileri çerçevesinde irdelenerek hazırlanmıştır.

Social renewal movements are cases that closely concern the masses within political systems. Innovation moves built for the development of social life in the process of change are also carried out in the form of administrative interventions from time to time. These practices aiming for political change have been implemented in line with the demands of ideologists within the framework of society's needs. All of these can be in the form of suppression by top-down orders or it can be spread over time within certain duration. Social changes and conversions which are considerably troublesome can produce significant problems within the target group. It is inevitable to experience chaotic ambience and polemics during and after the change processes. Since social change movements are very delicate implementations, they are based on the principle of being carried out especially through role models. Turkish modernization efforts, carried out with Western concerns within the axis of democratization, have occasionally been met with social reactions during and after the implementation process. In order to reduce these reactions, laws have been enacted with the aim of ensuring the protection of the innovations implemented by the dominant will. In the article, modernization moves will be discussed in the form of transitional stages from monarchy to republic, implementation methods and reactions in a region which has the feature of being a Turkish- Islamic society. Within the article, the process of bringing the Turkish revolutions to the society with the logic of modernization and how these innovative activities have a reflection with the public will be examined. The study is prepared by examining the public reactions on the basis of archival documents, media organs concerning the period, memoirs and literature sources.