Akreditiflerde katılım bankacılığına özgü sorunlar: UCP 600 kurallarının katılım bankacılığına uyumu

Abstract

Makalenin konusu, akreditifli ödeme şeklinde katılım bankacılığına (İslami bankacılık) özgü sorunlardan biri olan UCP 600 kurallarının katılım bankacılığına uyumu ile ilgilidir. Katılım bankaları uluslararası ticaret işlemlerinde konvansiyonel bankalara benzer şekilde ithalatçılar adına ve ihracatçılar lehine akreditif açmakta veya bir akreditif içerisinde ihbar bankası ya da teyit bankası olarak görev almaktadırlar. Uluslararası Ticaret Odası (International Chamber Of Commerce- ICC) tarafından hazırlanan Akreditiflere İlişkin Bir Örnek Usuller ve Uygulama Kuralları adlı kitapçık UCP 600 adıyla 2007 yılında yayımlanmıştır. UCP 600 konvansiyonel bankacılık ve katılım bankacılığı arasında bir farklılık gözetilmeksizin oluşturulmuş kurallar dizinidir. Bu kurallar, dünya genelindeki tüm bankalar tarafından genel kabul gördüğünden, günümüzde hem konvansiyonel bankalar hem de katılım bankaları tarafından sıkı bir şekilde uygulanmaktadır. Oysaki bu kurallar dizininin bazı maddeleri İslami finans standartlarına uygun kurallar değildir. Araştırmacılar, UCP 600’ün katılım bankaları tarafından fıkhî açıdan uygun bir şekilde uygulanabilmesi için bazı maddelerinin değerlendirilerek İslami bankacılığa özgü farklı bir UCP dokümanı hazırlanmasını önermektedirler. Bazı araştırmacılar da global ölçekte akreditif ile ilgili uygulanan bu kuralların İslami bankalar için uygun olmadıklarını ifade etmişlerdir. Araştırmacılar, bu konuya özel İslami bir kuruluşun kurulmasını ve bu kuruluşun İslami bankalar için ayrı bir standart yayınlamasını, İslami bankacılık ağının genişletilmesini, İslami akreditiflerin pratikte farklı uygulanmasını ve bunun için de UCP 600 uygulanırken eş zamanlı olarak fıkhî kuralların da gözetilmesini, ICC’nin hem konvansiyonel hem de İslami bankalar için ortak olarak kullanılabilecek bir standart yayınlamasını önermişlerdir. Makalenin yazılma amacı, bir fıkhî uyumlu UCP 600 kurallar dizinine katılım bankalarının ihtiyaçları olup olmadığını analiz etmek ve katılım bankalarının akreditif uygulamalarında fıkhî açıdan dikkat etmeleri gereken hususları bularak detaylandırmaktır. Bunun için makalede literatür taraması, karşılaştırma, değerlendirme ve analize dayalı nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Öncelikle literatür taraması gerçekleştirilerek konu hakkında yapılan araştırmaların bulguları özetlenmiştir. Sonrasında UCP 600 kurallar dizininin İslami Finans Kurumları için Muhasebe ve Denetim Organizasyonu (Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions- AAOIFI) tarafından 2003 yılında yayımlanan AAOIFI Akreditif Standardı’na uyumunu saptayabilmek amacı ile her iki dokümanın bazı maddeleri karşılaştırılmalı olarak değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Akabinde değerlendirme sonuçları analiz edilerek bulgulara ulaşılmıştır. Makalede elde edilen bulgular katılım bankacılığına akreditifli ödeme şekilleri ile uygulama yaparlarken UCP 600’ün hangi maddelerini uygulama dışı bırakmaları gerektiği hususunda yol göstermek olup, çalışma bu açıdan önem arz etmektedir. Makalede yapılan analiz çalışmasına benzer bir çalışmaya literatür taramasında rastlanmamıştır. Analiz aşamasında AAOIFI Akreditif Standardının kullanılma nedeni, AAOIFI standartlarının dünya genelinde İslami bankalar tarafından genel kabul görmüş olması ve AAOIFI tarafından hazırlanan standardın akreditifler ile ilgili olarak İslami bankacılık alanında yayınlanan en kapsamlı standart olmasıdır. Makalede UCP 600 ve AAOIFI Akreditif Standardının birbirleri ile çelişkili olduğu düşünülen maddeleri karşılıklı olarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda UCP 600’ün maddeleri içerisindeki; “taraflar arasındaki sözleşmelerin akreditifle ilişkisi”, “mal ve hizmetlerin akreditifle ilişkisi”, “faiz ödemeleri” ile “poliçe ve vesaik iştirası” standartlarının katılım bankaları için uyumsuz oldukları saptanmıştır. Bu uyumsuzlukları giderecek fıkhî açıdan uyumlu bir UCP kurallar dizini hazırlanmasının ise sorunları tam olarak çözemeyeceği sonucuna varılmıştır. Ulaşılan bulgular özetle şu şekilde sıralanabilir: Katılım bankaları mevcut UCP 600 kurallarına tabii bir şekilde akreditif açmaya devam etmelidirler. Fıkhî açıdan uyumlu olmayan sözleşmelere istinaden akreditif açmamalı veya bu şekilde açılan akreditiflere taraf olunmamalıdır. Açtıkları murabaha akreditiflerinde malın mevcudiyetinden emin olacakları tüm tedbirleri almalıdırlar. UCP 600 içerisinde yer alan ve fıkhen uyumsuz olan maddeleri akreditif metninden çıkartılarak karşı taraflara kabul ettirdikten sonra operasyonel aşamaya geçmeleri gerekmektedir.

The subject of the article is related to the compliance of UCP 600 rules with participation banking, which is one of the problems specific to participation banking (Islamic banking) in the form of letters of credit. Participation banks, similar to traditional (conventional) banks, issue letters of credit on behalf of importers and in favor of exporters in international trade transactions, or act as an advising bank or confirmation bank in a letter of credit. A Sample Procedures and Application Rules booklet on Letters of Credit prepared by the International Chamber of Commerce (ICC) was published in 2007 under the name UCP 600. UCP 600 is a set of rules prepared without envisaging a deficiency between traditional banking and participation banking. Since these rules are generally accepted by all banks worldwide, they are strictly applied by both traditional banks and participation banks today. However, some of the articles in this directory of rules are not rules that comply with Islamic financial standards. Some researchers suggest preparing a different UCP document specific to Islamic banking by evaluating some of the articles of the UCP 600 for it to be applied in a fiqhappropriate manner by participating banks. Some researchers have suggested that the following rules should be applied. Since these rules applied globally regarding letters of credit are not suitable for Islamic banks, an Islamic organization specific to this issue should be established. This organization should publish a separate standard for Islamic banks. The Islamic banking network should be expanded. Islamic letters of credit should be applied differently in practice. For this reason, while applying UCP 600, the fiqh rules should also be observed simultaneously. The ICC should publish a standard that can be used jointly for both traditional and Islamic banks. The purpose of writing the article is to analyze whether participation banks need a jurisprudence compliant UCP 600 rules directory and to detail the issues that participation banks should pay attention to in terms of jurisprudence in letters of credit applications. For this purpose, the qualitative research method based on literature review, comparison, evaluation, and analysis was used in the article. First of all, the findings of the research conducted on the subject were summarized by conducting a literature review. Subsequently, in order to determine the compliance of the UCP 600 rules index with the AAOIFI Letter of Credit Standard published by the Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions (AAOIFI) in 2003, some items of both documents were subjected to comparative evaluation. Subsequently, the results of the evaluation were analyzed, and the findings were reached. The findings obtained in the article provide guidance to participation banking on which articles of UCP 600 should be excluded from the application of the letter of credit payment methods, and the study is important in this respect. A study like the analysis conducted in the article was not found in the literature review. The reason for using the AAOIFI Letter of Credit Standard at the analysis stage is because the AAOIFI standards are generally accepted by Islamic banks worldwide and the standard prepared by AAOIFI is the most comprehensive standard published in the field of Islamic banking in relation to letters of credit. In the article, the articles of UCP 600 and AAOIFI Letter of Credit Standard, which are considered to be contradictory with each other, are analyzed mutually. As a result of the analysis, the following items are included in UCP 600; pays decrees, “relationship of contracts between the parties with letter of credit”, “relationship of goods and services with letter of credit”, “interest payments” and “policy and documents negotiation” standards have been found to be incompatible for participation banks. It has been concluded that the preparation of a fiqh-compatible UCP rules index to eliminate these incompatibilities cannot fully solve the problems. We can summarize the findings reached as follows. Participation banks must continue to open letters of credit subject to the current UCP 600 rules. They should not open letters of credit based on contracts that are not compatible from a fiqh point of view, or they should not be a party to letters of credit opened in this way. They should take all measures to ensure the availability of the goods in the murabahah letters of credit they open. They should proceed to the operational stage after removing the articles of non-compliance with the law contained in UCP 600 from the text of the letter of credit and having them accepted by the other parties.