Geçmiş ve geleceğin şimdide kaynaşması: Terry Riley’nin tekrarlı minimalizmi

Abstract

Bu araştırmanın amacı Terry Riley’nin tekrarlı minimalizminde zaman duyusunun şimdiki zaman üzerinde yoğunlaşmasını sağlayan kompozisyon araçlarını, bunların özelliklerini ve kullanım biçimlerini tespit etmek; ortaya çıkan müziğin zamansal özelliklerini ve bunların önceki yüzyılların müziğine kıyasla ayırt edici yönlerini belirlemektir. Literatürün sağladığı teorik ve tarihsel altyapı üzerinde Riley’nin tekrarlı minimalist eserlerinden seçilen örnekler analiz edilmiştir. Minimalist müziğin yapısal ve zamansal özellikleri nedeniyle araştırmada herhangi bir analitik yöntem veya teori model alınmamıştır. Bunun yerine analitik çalışma geçmiş ve geleceği şimdide kaynaştıran kompozisyon araçlarını ve bunların kullanım biçimlerini tespit etmeye odaklanmıştır. Genel olarak minimalizm özel olarak da Riley’nin tekrarlı minimalist müziğinin Jonathan Kramer’in müziksel zaman kategorisindeki dikey zaman fenomenine dayandığı görülmüştür. Bu doğrultuda literatürün sağladığı doğrusal zaman dikey zaman karşıtlığı araştırmanın çıkarımları için bir dayanak olmuştur. Araştırma sonucunda geçmiş ve geleceği şimdide kaynaştırmak için kullanılan kompozisyon araçlarının basit ve birbirine dikey (armonik) ve yatay (melodik) açıdan kenetlenen motifler olduğu, bunların kesin talimatlarla yönlendirilen bir solo müzisyene veya bir oda müziği topluluğuna çaldırılarak amaçlanan zaman duyusunun teşvik edildiği görülmüştür. Üçüncü yol da önceden çalınan motifleri kaydedip geri çalacak olan bant cihazının gecikme efektiyle canlı çalınan kalıpları bütünleştirmektir. Üç yol da zamanın doğrusal ardışıklığına karşıt bir zaman duyusu yaratır. Önceden çalınanlar (eski-geçmiş) tam olarak kaybolmamakta, yeni dahil olanlar ise tam olarak ayırt edilememektedir. Böylelikle eski ve yeni (geçmiş ve gelecek) sürekli olarak şimdide kaynaşmaktadır.

The aim of this research is to determine the compositional tools that enable the sense of time to focus on the present in Terry Riley's repetitive minimalism, their characteristics and the ways they are used; to determine the temporal characteristics of the resulting music and their distinctive aspects compared to the music of previous centuries. Selected examples from Riley's repetitive minimalist works were analyzed on the theoretical and historical background provided by the literature. No analytical method or theory was used in the research due to the structural and temporal characteristics of minimalist music. Instead, the analytical study focused on determining the compositional tools and the ways they are used that fuse the past and the future in the present. It was observed that minimalism in general and Riley's repetitive minimalist music in particular were based on Jonathan Kramer's vertical time phenomenon in the musical time category. In this direction, the linear time and vertical time opposition provided by the literature was a basis for the inferences of the research. The research found that the compositional tools used to fuse past and future in the present are simple motifs that interlock vertically (harmonically) and horizontally (melodically), and that are played by a solo musician or a chamber music ensemble under strict instructions, thus encouraging the intended sense of time. The third method is to integrate the live motifs with the delay effect of a tape recorder that record and play back the previously played motifs. All three ways create a sense of time that is opposed to the linear sequence of time. What was previously played (the old-past) does not completely disappear, and what is newly included cannot be fully distinguished. Thus, the old and the new (the past and the future) are constantly fuse in the present.