Toplumsal Cinsiyet Ve Kadının Konumu: Türkiye'de Yakın Zamanlardaki Değişimi Anlamak

Abstract

Bu çalısmada, Türkiye’de kadının konumu ve yakın zamanlarda kadının konumunda ortaya çıkan degismeler toplumsal cinsiyet açısından ele alınmaktadır. Bunun için öncelikle, cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramları irdelenmekte ve kadın sorununa açıklık getiren feminist yaklasımlara yer verilmektedir. Tarihsel süreç içinde cinsiyetin dönüsümü kapsamında genel olarak geleneksel, modern ve post-modern toplumlar üzerinde durulmaktadır. Türk toplumunda degisim ve kadının anlasılmasında, eski Türk toplumu, Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde bazı temel alanlar dikkate alınmıstır. Cumhuriyetten itibaren ortaya çıkan degisimler üç dönemde ortaya konulmaktadır. Türkiye’de son zamanlarda kadının konumunda meydana gelen degismeler, özellikle 1980’lerden sonra dünya genelinde ortaya çıkan gelismelerden etkilenmistir. Daha özel olarak, küresellesme, liberalizm ve Avrupa Birligi uyum sürecinin belirleyici etkileri vardır. Cumhuriyet reformları kadın hakları ve özgürlükleri açısından önemli bir dönemece isaret eder. Bu reformlar, Türk aile yapısının temel karakteristigine dokunmadan kadının ev dısında kamusal alanda yer edinmesini amaçlamıstır. Ancak, 1950’lerden itibaren sürdürülen popülist politikalar kadının geleneksel konumunun zayıflamasını önemli ölçüde engellemistir. Son zamanlarda küreselleseme ve Avrupa Birligi uyum sürecinin bir parçası olarak hukuksal düzenlemelere karsın, kadın erkek esitsizligini içinde barındıran toplumsal cinsiyet degerleri ve algılamaları varlıgını korumakta, toplumda artan muhafazakarlasma hak ve özgürlüklerin yaygınlasmasını sınırlandırmaktadır.

In this study, the position of woman and the recent changes in the position of woman in Turkey are considered by virtue of social gender. For this purpose, especially the concept of social gender is taken into account and the feminist approaches are remarked upon. In explaining the historical transformation of social gender, an attention is paid to traditional, modern and postmodern societies. For understanding, the change and woman in Turkish society, some basic domains in ancient Turkish society, Ottoman and Republican period are noticed and evaluated. The changes after Republic are presented in three periods. The recent changes in the position of woman are influenced especially by the worldwide developments after 1980s. More specifically, globalization, liberalism and the process of European integration have determinant influences. The Republican reforms mark a significant turning point in terms of rights and freedom of woman. These reforms aimed woman’s having an important place in public sphere, without touching the basic characteristics of Turkish family structure. But, the populist policies maintained after 1950s, in an important degree prevented the weakening of the traditional position of woman. Contrary to the legal arrangements the consequence of the process of globalization and the European integration, the social gender values and perceptions including the inequality of man and woman continue to exist, and the increase of the conservative trends in society limits the spread of rights and freedoms.