Türkiye’de İhracat Artışı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Ampirik İncelemesi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de 1987 yılının ilk çeyreği ile 2004 yılının dördüncü çeyreği arasındaki dönemde ihracat artışı ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisini araştırmaktadır. Nedensellik analizi ekonomik faaliyet çeşitlerine ve harcama bileşenlerine göre gerçekleştirilmiştir. İhracat artışı ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisinin tahmin edilmesine yönelik olarak koentegrasyon analizi, standart granger nedensellik analizi ve hata düzeltme modeli kullanılmıştır. Birim kök testi sonuçlarına göre her değişkenin birinci farklarında durağan oldukları I(1) tespit edilmiştir. Ayrıca sadece tarımsal üretim artışı ve çiftçilik-hayvancılık üretimindeki artış ile ihracat artışı arasında uzun dönemli denge ilişkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Diğer büyüme bileşenleri ve ihracat artışı arasında uzun dönemli bir denge ilişkisi söz konusu değildir. Ampirik sonuçlar 1987:01-2004:04 döneminde Türkiye’de çoğunlukla büyümeden ihracat artışına doğru nedenselliğin bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca sanayi üretimindeki ve dayanıklı mallara yapılan harcamalardaki artış ile ihracat artışı arasında da iki yönlü nedensellik ilişkisi bulunmaktadır.

This study investigates the causal relationship between economic growth and export growth in Turkey for the period from the first quarter of 1987 to the fourth quarter of 2004. Causality analysis is realized with respect to kind of economic activity and expenditure components. Cointegration analysis, standard granger causality analysis and vector error correction model are used in estimating the causality relationship between export growth and economic growth. According to unit root test results, each of series is stationary when the variables are defined in first differences, ie. I(1). Also, it is concluded that there exists a long-run equilibrium relationship among only export growth – agricultural production growth and export growth– agriculture, livestock production growth. There does not exist long-run equilibrium relationship among other growth components and export growth. The empirical results show that there is causality mostly from economic growth to export growth in Turkey for the from the first quarter of 1987 to the fourth quarter of 2004. Also there is bidirectional causal relationship between industrial production growth-export growth and durables goods expenditure growth-export growth.