Bulgurluzade Rıza’nın Müntahabat-I Bedâyi-İ Edebiye İsimli Antolojisinin Çeviriyazı ve İncelemesi

Abstract

Antolojiler, genellikle yazar yapıtlarından belli bir amaca ve yönteme göre seçilmiş nesir ve nazım parçalarından oluşan eserlerdir. Türk edebiyatında antoloji olarak değerlendirebileceğimiz en eski eserler şiir mecmuaları ile şairlerin biyografileri hakkında bilgi içeren şuara tezkireleridir. Bu çalışmamızda 19. yüzyılda tanınmış antolojilerinden olan Müntahabat-ı Bedâyi-i Edebiye ’nin nesir kısmını günümüz alfabesine aktardık. Sözlük ve indeks hazırlayarak bu konuda çalışma yapacakların istifadesine sunmayı amaçladık. Ayrıca çalışmamızın başında kısaca antolojide yer alan çalışmalarla ilgili genel bir değerlendirme yapmayı uygun gördük. Bedâyi-i Edebiye’de Tanzimat ve Servet-i Fünun’a ait şair ve yazarların parçalarından örneklerinin bulunduğu nesir kısmı 384 sayfadan oluşmaktadır. Bedâyi-i Edebiye’nin nesir kısmı Toplam 13 yazarın 54 yazısından oluşur. Bu yazılar mektup, makale, hikâye, anı ve şiir türlerinde kaleme alınmıştır. Bunlar içerisinde Hersekli Arif Hikmet’in 5, Namık Kemal’in 13, Samipaşazade Sezai’nin 9, Abdülhak Hamid’in 8, Rıza Tevfik’in 1, Recaizade Mahmut Ekrem’in 5, Şemsettin Sami’nin 5, Muallim Naci’nin 1, Menelizâde Tahir’in 2, Ziya Paşa’nın 1, İbnü’r Reşat Ali Ferruh’un 2, Nabızâde Nazım’ın 1 ve Münif Paşa’nın 1 yazısı bulunmaktadır. Son iki sayfasında ise Bulgurluzade Rıza’nın antoloji ile ilgili görüşlerine çok kısa yer verdiği “Bir İfadecik” isimli yazısı yer almaktadır.

Anthologies are composed of prose and verse parts which are generally selected according to a particular purpose and method. In the Turkish Literature, the most ancient antolojical Dahsa are magazines of poetry and biographies of the poets that contain information about the poets. In this study, we transferred the prose part of Müntahabat-ı Bedâyî-i Edebiye’s which is one of the most known anthologies of 19th century. We aimed that to provide benefit to the explorers by preparing glossary and index. Also, at the begining of the study we make a general assessment about the Dahsa in the anthology. The prose part of Bedayi-i Edebiye consist of 384 pages and the examples of Works which belong Tanzimat’s and Servet-i Fünun’s poets and writers. The prose part of Bedayi-i Edebiye composed of 54 writings of 13 writers. These writings are written by the types of letter, article, story, memory, poetry. There are Hersekli Arif Hikmet’s 5 writings, Namık Kemal’s 13 writings, Samipaşazade Sezai’s 9 writings, Abdülhak Hamid’s 8 writings, Rıza Tevfik’s 1 writings, Recaizade Mahmut Ekrem’s 5 writings, Şemsettin Sami’s 5 writings, Muallim Naci’s 1 writings, Tahir Menelizade’s 2 writings, Ziya Pahsa’s 1 writings, İbnü’r Reşat Ali Ferruh’s 2 writings, Nabızade Nazim Pahsa’s 1 writings and Münif Pahsa’s 1 writings in this work. In the last two pages of this study, Bulgurluzade Rıza’s writing “ Bir İfadecik” which contains his opinions about anthology shortly is participated.