Hitit Dönemi Anadolu Coğrafyası

Abstract

Bilindiği üzere Hititler, MÖ. 2. Binyıl’da Anadolu’da büyük bir medeniyet kurmuşlardır. Yine aynı coğrafyada siyasi varlıklarını uzun süre koruyabilmiş bir çok ülke yer almıştır. Bu memleketlerden Güneybatı Anadolu’ya lokalize edilen Arzava Memleketleri, Hitit Devleti’ne bağlı ve onun komşusu olan memleketlerden meydana geliyordu. Bunlar sırasıyla: Arzava, Hapalla, Mira-Kuvalya, Şeha Nehri Ülkesi, Appaviya, Viluşa, Zippaşla ve Harriyati Dağlık Memleketleri’dir. Aşağı Ülke’nin Arzava, Tuvanuva Bölgesi ve Konya Ovası-Tuz Gölü arasındaki bölge olduğu yönünde pek çok araştırmacı fikir birliğindedir. Bu yüzden Aşağı Ülke, Anadolu'nun güneybatısındaki Arzava ve batıda ayaklanabilecek diğer vasal devletlere karşı bir savunma bölgesi olarak işlev görmüştür. Bu amaçla da askeri bir karargâhın kurulduğu bir bölge olmuştur. Yukarı Kızılırmak’tan Fırat’a kadar uzanan alanda Yukarı ülke olarak bilinen, idari ve dinsel merkezi Samuha’da bulunan tampon bölge yer alıyordu. Bu bölge kimi araştırmacılara göre Kızılırmak (Halys), kimine göre de Fırat (Euphrates) üzerindeydi. Bugünkü Divriği ya da ona yakın bir yer de olabilir. Yukarı Ülke’de Doğu Anadolu’ya lokalize edilen Azzi-Hayaşi Memleketi ile bugünkü Elazığ civarında, Fırat nehrinin bir kolu olan Murat suyunun güneyinde yer alan İşşuva ülkesi vardır. Bugünkü Çukurova’da Kizzuvatna Krallığı vardır. Bu bölge, Hititler ile Hurri-Mitanni ve Kuzey Suriye arasında tampon bir bölge görevi görüyordu. Bugünkü Karadeniz Bölgesi’nde ise, her an için isyana ve Hitit topraklarına karşı saldırıya hazır bulunan Gaşkalar yer alıyordu. Bunlar, Karadeniz Bölgesi’nin belli bir kesiminde yaşamıyorlardı. Dağınık boylar halinde hemen hemen her tarafına yayılmışlardı. Kuzeybatı Anadolu bölgesinde, yani Marmara denizinin güney kıyısında, Aşşuva ülkesi vardı. Yine aynı bölgeye yakın bir yerde Masa-Karkisa ülkesi yer almaktaydı.

As it known, the Hittites founded a great civilization in Anatolia in the 2nd millenium B.C. In this geography, many countries which were protected their political existence in a very long time, were presented. Among these countries The Arzava Countries which were located to southwest Anatolia, were occuring countries that were dependent to Hittite State and its neighbours. These countries respectively: Arzava, Hapalla, Mira-Kuvalya, Şeha River Country, Appaviya, Viluşa, Zippaşla ve Harriyati Hilly Country. Many researchers consensus that The Lower Country was among Arzava, Tuvanuva Domain and Konya Plain-Tuz Lake. For this reason Lower Country functioned as a defence region from Arzava that was in southwest of Anatolia and other rebeliable vasal states in west. With this purpose, Lower Country had been a region where an army headquarter was set up. A buffer zone called Upper Country had lied from Upper Kızılırmak to Euphrates. And Upper Country’s administrative and religious center was Samuha. This zone was on Kızılırmak for some researchers but some of the others thought it was on Euphrates. This zone maybe today’s Divriği or near it. In Upper Country The Azzi-Hayaşi Country that was located to East Anatolia and around today’s Elazığ, The Işşuva Country which was located south of Fırat River’s branch called Murat Stream had presented. Between Upper Hillside’s of Toros and Upper Euphrates, today’s Çukurova, there was Kizzuvatna Kingdom. This region was functioning as a buffer zone among Hittites, Hurri- Mitanni and North Syria. In today’s Black Sea Domain, Gaşkas that were ready at any time to rebellion and attack to Hittites, were located. Gaşkas was not living in certain region of Black Sea Domain. They spreaded almost all region as dispersed clans. Along Northwest Anatolia beach, that is South coast of Marmara Sea, The Aşşuva Country existed. Masa-Karkisa Country existed near the same region.