653 Numaralı Karahisar-I Sahip Şer‘İyye Sicili

Abstract

Bu çalışmamızda, H. 9 Receb 1312 - 21 Şevval 1312 \ 14 Safer 1338 - 18 Receb 1338 (M. 1895 \ M. 1920) yıllarına ait iki ayrı defterden oluşan 653 Numaralı Karahisâr-ı Sâhib Şer‘iyye Sicili incelenmiştir. Şer‘iyye sicillerinin, şehir tarihi araştırmalarında önemli bir konuma sahip olmasından dolayı, çalışmış olduğumuz Karahisâr-ı Sâhib Şer‘iyye Sicili’nde bulunan 278 adet belge transkripsiyona tabi tutularak günümüz Türkçesine çevrilmiş, ayrıca belli bir plan dâhilinde değerlendirilmiştir. Defterden, Afyonkarahisar’ın idâri ve fiziki yapısı ile ilgili olarak, belirtilen yıllarla ait, merkeze bağlı kazalar, nahiye, köy, mahalle isimleri ve dağılımı ile bazı mevki adlarını tespit etmek mümkün olmuştur. Bunun yanı sıra incelediğimiz dava kayıtlarından sosyal hayatla ilgili olarak; Türk ve Ermenilere ait şahıs isimleri, bulunduğu mahalleler, evlenme, boşanma, miras ve nafaka hukuku gibi toplumsal yapıya ışık tutabilecek önemli bilgilere de bir ölçüde ulaşılmıştır. Özellikle ikinci defter kaydının tutulduğu dönemde; Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’ndan henüz çıkmış bulunmasının etkisiyle, siyasi ve ekonomik yönden sıkıntılı bir dönem içerisindedir. Belgelerin büyük bir kısmında ekonomik sıkıntıdan kaynaklanan meseleler vardır. Bu nedenle çalışmamız, XX. yüzyılın başlarında, önemli gelişmelerin cereyan ettiği bir dönemde, Afyonkarahisar’ın sosyo-ekonomik ve etnik durumuna ışık tutması açısından son derece önemlidir.

In our study, 653 number Karahisâr-ı Sâhib (today name is Afyonkarahisar Province) Court Registry that was composed two different notebook belong to H. 9 Receb 1312 - 21 Şevval 1312 / 14 Safer 1338 - 18 Receb 1338 ( M. 1895 - M. 1920 ) years was examined. 278 pieces document in Karahisâr-ı Sâhib Court Registry was applied to transcription and translated in to today Turkish and was evaluated in a determined plan because court registries have important position at city history. In the notebook, it was not possible to determine sub-provinces, towns, villages and parish names and distribution and names of some positions/places regarding to administrative and physical structure of our Afyonkarahisâr Province, belong to stated years. Beside this, at the court registers that we examined, regarding to social life; we reached to important data that would be enlighten to social structure as people names belongs to Turks and Armenians, their parishes, marriages, divorces, heritance and alimony cases. Especially in term that the second notebook register was kept; the Ottoman Empire was in a politically and economically difficult period due to just exiting from 1st Word War. There are cases that are sources from economically problems in so much of documents. So our study is very important because it enlightens socio- economical and ethnical situation of Afyankarahisâr Province at the beginning of XX century that is an important time period.