Firmalarda Çok Boyutlu Performans Değerleme Yaklaşımları: Kavramsal Bir Çerçeve

Abstract

Firma performansının bütününü değerlemeye yönelik geçmişten günümüze sürekli gelişen ve değişen pek çok performans değerleme yaklaşımı geliştirilmiştir. Bugüne kadar kullanılan ve halen de kullanılmakta olan sadece finansal göstergelere dayalı değerlemenin firma performansını ölçmede yetersiz kaldığı görülmektedir. Firmalarda finansal göstergelere dayalı performans değerlemenin eksik yönlerinin fark edilmesi, örgütsel performansın değerlendirilmesinde çok boyutlu performans değerleme yaklaşımlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Çok boyutlu performans değerleme yaklaşımları, firma faaliyetlerinin tüm boyutlarıyla değerlendirilmesini sağlamaktadır. Bu yaklaşımlar, müşteriler, kalite, kârlılık, insan kaynakları, yenilik, esneklik gibi öncelikli yönetim değerlerini destekleyen geniş çaplı performans göstergelerini kullanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 1990’lardan sonra geliştirilen çok boyutlu performans değerleme yaklaşımlarını kavramsal bir çerçevede ele alarak farklı işletme bilim dallarında özellikle muhasebe biliminde nasıl kullanılabileceği üzerine değerlendirmelerde bulunmaktır. Bu kapsamda Lynch-Cross Performans Piramidi, Balanced Scorecard (Dengeli Ölçüm Kartı Değerleme), Paydaş Temelli Performans Değerleme (The Stakeholder Card ) ve Performans Prizması yaklaşımları bütün boyutları ile incelenecektir.

Many performance evaluation approaches heve been developed and modified to measure all the aspects of the firm performance so far. Evaluating firm performance based on only financial measures which have been used in the past and present, is seen insufficient now. Because of the deficienties of the evaluation approaches based on financial measures, multidimensional approaches have been developed to measure organizational performance. Multi-dimensional performance evaluation approaches provide measures to evaluate all the dimension of activities the in firms. These approaches use large scale measures supporting management values that have priority such as customers, quality, profitabilty, human resources, innovation and flexibility. The aim of this study is to discuss mültidimensional performance approaches in a conceptial framework developed after 1990 and determine how they are going to be used in various business administration fields especially in accounting . In this context Lynch-Cross Performance Pyramid, Balanced Scorecard, The Stakeholder Card and Performance Prism have been axamined as multi dimensional performance evaluation approaches.