Muş Yöresi Yerli Kazlarında Kesim ve Karkas Özellikleri

Abstract

Bu çalışma, Muş ili ve çevresinde yetiştirilen yerli ırk kazlarının kesim ve karkas özelliklerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada Muş yöresinde yetiştirilen 8-10 aylık yasta toplam 41 adet kaz (14 erkek ve 27 dişi) kullanılmıştır. Canlı ağırlık, sıcak karkas ve soğuk karkas ağırlığı, kan, tüy, bas, ayak, kalp, karaciğer, taşlık, dalak, boyun, kanat, but, göğüs, sırt, karın yağı ve yenmeyen iç organ ağırlıkları erkeklerde sırasıyla 3968.57, 2710.00, 2678.71, 371.42, 637.85, 172.14, 131.42, 38.57, 69.29, 144.29, 2.28, 186.43, 506.43, 577.87, 781.43, 642.14, 86.07, 177.14 g ve dişilerde sırasıyla 3212.22, 2084.44, 2047.59, 277.04, 518.15, 138.52, 112.96, 24.81, 76.29, 142.22, 2.18, 143.70, 398.88, 464.07, 597.41, 455.55, 53.14, 189.26 g bulunmuştur. İncelenen özelliklere cinsiyetin etkisi (P<0.01) önemli bulunmuştur. Erkek kazlarda soğuk ve sıcak karkas randımanı; kan, bas, kalp, karın yağı ağırlıklarının canlı ağırlığa oranı ve göğüs, sırt ağırlıklarının soğuk karkasa oranı daha yüksek (%67.45 ve 68.23; %9.48, 4.36, 1.41, 3.19 ve %29.19, 23.89) bulunmuştur (P<0.01). Buna karsın tüy, ayak, karaciğer, taşlık, dalak, yenmeyen iç organ ağırlıklarının canlı ağırlığa oranı ve boyun, kanat, but ağırlıklarının soğuk karkas ağırlığına oranı ile fire oranının dişi kazlarda daha yüksek (%16.22, 3.54, 3.76, 6.91, 0.106, 5,87 ve %7.06, 19.59, 22.72, %1.13) olduğu görülmüştür (P< 0.01). Karkas özellikleri ile canlı ağırlık, ayak ve bas ağırlığı (r=0.34, -0.93), göğüs ağırlığı ile karkas randımanı (erkek ve dişide r= 0.59 ve 0.48) önemli (P<0.05, P<0.01) düzeyde ilişkili bulunmuştur. Erkek kazlarda karkas özellikleri ile tüy, taşlık ve yenmeyen iç organ ağırlığı arasında (r=0.74, 0.54, -0.56); karaciğer ağırlığı ile yenmeyen iç organ ağırlığı arasında (r=0.54) ve canlı ağırlık ile ayak ağırlığı (r=0.63) arasında önemli (P<0.05, P<0.01) fenotipik korelasyonlar tespit edilmiştir. Dişi kazlarda ise karaciğer ağırlığı ile göğüs, sırt ağırlığı, sıcak karkas ağırlığı, soğuk karkas ağırlığı arasında önemli ve negatif (r=-0.85 , - 0.55, -0.45, -0.45) ve sırt ağırlığı ile sıcak karkas randımanı ve soğuk karkas randımanı arasında pozitif (r=0.64 ve 0.57) fenotipik korelasyonlar bulunmuştur (P<0.05, P<0.01). Sonuç olarak Muş yöresinde halk elinde yetiştirilmekte olan kazların besi performansının arttırılması amacıyla yapılacak seleksiyon uygulamalarında ayak, bas ve göğüs ağırlıklarından yararlanılabileceği, ayrıca erkeklerde tüy ve taşlık ağırlığının da kullanılabileceği, dişi kazlarda ise karaciğer ağırlığının karkas özellikleri ile negatif ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.