Gönüllü vergi uyumunu arttırmada kamu otoritesinin düzenleyici rolünün ve mükellef çevresinin önemi: Sıralı Probit Model Yaklaşımı

Abstract

Vergi uyumunu sağlamak ve vergi uyumunu arttırmak açısından hem kamu otoritesinin düzenleyici rolü hem de mükellef çevresi önemlidir. Bu makale, “Toplanan vergilerin harcandığı alanları bilmek isteme” beklentisi üzerinde etkili olan faktörlerin tespitine yönelik olarak 336 vergi mükellefinden alan araştırması yoluyla derlenen bulgulara dayanmaktadır Yapılan anketin bulgularının değerlendirilmesiyle varılan sonuçlar şöyle sıralanabilir: Vatandaşların vergilere ilişkin politik karar alma sürecine katılımının düşüklüğü mükelleflerde toplanan vergilerin harcanacağı yerler konusunda beklentilerinin dikkate alınmadığı düşüncesini yaratmaktadır. Bu düşünce zaten fikri alınmadığı için bazı mükelleflerin toplanan vergilerin harcandığı alanlarla ilgilenmemesi sonucunu yaratmaktadır. Toplanan vergilerin harcandığı alanları bildiği ve vergilerin harcama alanları kendi beklentileri ile örtüştüğü oranda vergi mükelleflerinin vergi uyumu artmaktadır. Vergi otoritesinin izlediği prosedürlerde adaletinden daha az memnun olan mükellefler ve aldığı kamu hizmetlerinden memnun olmayan mükellefler idarenin meşruiyetini sorgulamakta ve otoriteye karşı direnç göstermektedir. Mükelleflerin aile ve arkadaş çevresi dürüstçe vergi sistemine katkıda bulunmasını teşvik konusunda sosyal etkiye sahiptir.

The regulatory role of public authority and the taxpayer’s connections are both important in establishing and improving tax compliance. This paper is based on a field survey on 336 taxpayers, focused on finding the factors that affect taxpayers’ expectations of getting informed about how the taxes are used. Results can be listed as follows: Insufficient participation by citizens to political decision making leads to the perception that taxpayers’ expectations are not taken into consideration in deciding where to spend taxes. This perception causes some taxpayers to be indifferent to where taxes are spent, since their opinions are not asked. Tax compliance of taxpayers increase if they know where taxes are spent and if the areas that taxes are spent match their expectations. Taxpayers who are less satisfied with procedural fairness of tax authority and taxpayers who are not happy with public services question the legitimacy of the authority and resist it. Family and friends of taxpayers have social influence in encouraging to contribute to tax system honestly.