Çöl (Haydarlı/Afyon) Ovasının Hidrojeolojik ve Hidrojeokimyasal Değerlendirilmesi

Abstract

Türkiye’nin güneybatısında bulunan Çöl (Haydarlı/Afyon) Ovası 465.56 km2 'lik bir drenaj alanına sahiptir. Ovada Anamas-Akseki Otoktonu, Beyşehir-Hoyran-Hadim Napları ve örtü kayalarına ait birimler yüzeylemektedir. Bölgede en önemli akifer Kuvaterner yaşlı alüvyondur. Yeraltısuyu akım yönünün ovanın güneyine doğru olduğu görülmektedir. Çöl Ovası’nda en önemli sorun yoğun tarımsal faaliyetler sonucu aşırı yeraltısuyu çekimidir. Çöl Ovası’nda hidrojeokimyasal değerlendirmeler için yeraltısuyunun kalite, köken ve kirlilik analizleri yapılmıştır. Ovada yeraltısuyunun genel olarak Ca-HCO3 hidrojeokimyasal fasiyeste olduğu belirlenmiştir. Çalışmada yeraltısularının sulama suyu olarak kullanıma uygun olduğu tespit edilmiştir. Ovada yeraltısuları için en önemli kirletici unsur tarımsal faaliyetlerdir. Bu durum, ova genelinde yeraltısularında nitrat içeriklerinin artmasına neden olmuştur. Ayrıca, yeraltısularının Al, As, Cr, Cu, Fe, Mn ve Pb gibi ağır metal içerikleri incelenmiştir. Ovada Al, As, Fe ve Mn içeriklerinin bölgesel ölçekte içme suyu standartlarını aştığı tespit edilmiştir. Bu artışlar jeojenik ve antropojenik etkenlerden kaynaklanmaktadır. Yeraltısularının kökensel değerlendirmelerinin yapılabilmesi amacıyla izotop içerikleri belirlenmiştir. Yeraltısularının izotop değerleri meteorik kökenli suları temsil etmektedir.

The Çöl (Haydarlı/Afyon) plain which is located in the southwest of Turkey have 1505 km2 watershed area. Anamas-Akseki autochtonous and units belonging to allochthonous Beyşehir-Hoyran-Hadim nappes and cover rocks units are outcropped in the investigation area. The most important aquifer is Quaternary aged alluvium. General groundwater flow direction is towards to south of the plain. In the Çöl plain, it has been excessive drawing of groundwater owing to the agricultural activity. In order to find out the hydrogeochemical features, surface and groundwater samples taken from representative locations in the Çöl plain were analyzed for the hydrogeochemical features. Groundwaters have determined the Ca-HCO3 facies in plain. Groundwaters are suitable for usage as irrigation water in the plain. Agricultural activity is most important pollution in the plain. Nitrate content is increased because of agricultural activity in the research area. Besides, heavy metal contents of groundwater such as Al, As, Cr, Cu, Fe, Mn and Pb were also researched. Al, As, Fe and Mn concentrations of groundwater have exceed the maximum allowable limits of drinking water standards as locally. These increases originated from geogenic and antropogenic factors. The isotope contents of groundwaters were determined to the genetic evaluation. Heavy isotope contents of groundwaters are represented meteoric origin.