Marmara Bölgesi İçin Kapsamlı SKS Polarizasyon Analizleri ve Üst Manto Deformasyonu Hakkında Düşündürdükleri

Abstract

Bu çalışmada, telesismik (uzak) depremlere ait dalga formu kayıtları üzerinde gözlenen SKS fazı kullanılarak Marmara Bölgesi’nin altında kalan manto yapısının deformasyonu ile ilişkili anizotropik bulgular incelenmiştir. Bu amaçla kullanılan 34 adet istasyonda, tek-tabakalı anizotropi modeli varsayılarak hesaplanan 572 adet iyi kalitede SKS ayrımlaşması parametresi, hızlı ve yavaş S dalgaları arasındaki zaman gecikmelerinin 0.97 sn ile 2.17 sn aralığında değiştiğini göstermektedir. İstasyon ortalamaları alınarak hesaplanan hızlanma polarizasyonu yönleri K10°D ile K63°D arasında değişerek büyük çoğunlukla KD-GB yönlü bir dağılıma işaret etmektedir. Hesaplanan istasyon ortalaması alınmış zaman gecikmeleri ve hızlanma yönleri, Anadolu için elde edilen ortalama değerlerle benzer bir dağılım gösterir. Bu ise bize, Marmara Bölgesi altında gözlenen sismik anizotropinin, Helenik Yay’ı boyunca Anadolu kıtası altına dalım yapan Afrika levhasının geriye çekme etkisi sonucu şekillenen manto konveksiyon akımları ve buna bağlı gelişen kafes tipi tercihi yönelim (LPO) ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak, SKS ayrışma parametrelerinin yönsel değişimleri üzerine uygulanan ikitabakalı anizotropik yapı modellemeleri bu sonucu destekler niteliktedir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, Marmara Bölgesi için önceki yıllarda lokal S dalgaları kullanılarak gözlemlenmiş üst-kabuk (8-10 km) anizotropisi ile kıyaslandığında, deformasyonun düşey yönde kabuktan litosfer boyunca üst mantoya kadar sürekli bir şekilde iletilmediğini göstermektedir.