Analoji ve araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı temelli rehber materyal geliştirme çalışması: ‘Madde ve değişim’ öğrenme alanı

Abstract

Eğitim-öğretim programlarında yapılandırmacı anlayışın temel alınmaya başlamasıyla birlikte bazı yöntem, teknik ve stratejiler daha fazla önem kazanmaya başlamıştır. Bunlardan biri olan araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı; öğrencilerin günlük hayatla ilişkilendirilmiş bilimsel kavramlarla ilgili problemlere yönelik olarak araştırmalar yaptıkları, araştırmalarında neden-sonuç ilişkisi kurarak bir sonuca ulaştıkları ve bilgiyi kendilerinin yapılandırdıkları bir süreçten oluşmaktadır. Bu süreçte öğrencilerin; araştırma-inceleme, tahmin etme, akıl yürütme, neden-sonuç ilişkisi kurma, analiz yapma, yorumlama ve eleştirel düşünme gibi becerilerinin geliştiği ifade edilmektedir. Özellikle problem çözme ve üst düzey hedef davranışların kazandırılmasında etkili olduğu belirtilen ve bilimsel kavramların öğrenilmesinde öğrencilerin günlük yaşamlarında karşılaştıkları benzer olayların ve ön bilgilerinin kullanıldığı tekniklerden biri de analojilerdir. Bilinmeyen bilgilerin öğretilmesinde, öğrenilen bilgilerden yararlanılarak benzetmeler yapma seklinde tanımlanabilen analojiler; öğrenciler için soyut olan kavramların daha anlaşılır hale gelmesi ve kalıcı öğrenmelerin gerçekleşmesi açısından önemlidir. Bu bağlamda çalışmada; ‘analoji’ ve ‘araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı’ temel alınarak fen ve teknoloji dersi ‘madde ve değişim’ öğrenme alanına yönelik bir rehber materyalin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Oluşturulan materyalde etkinlikler araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı kullanılarak hazırlanmış, ayrıca söz konusu öğrenme alanında yer alan soyut konuların somutlaştırılması amacıyla araştırma döngüsünün farklı basamaklarında analoji tekniğine yer verilmiştir. Çalışmada hazırlanan rehber materyal; ilköğretim 6., 7. ve 8. sınıf olmak üzere üç farklı öğrenim düzeyinde yer alan beş farklı konuyu içermektedir. Materyalin; analoji ve araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımına ve de “madde ve değişim” öğrenme alanına yönelik etkinlik örnekleri oluşturması bakımından bu konularda çalışma yapmak isteyen araştırmacılara, öğretmenlere ve öğretmen adaylarına yardımcı olacağı düşünülmektedir.