Bilim ve sanat merkezlerinde çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri üzerine bir araştırma

Abstract

Tükenmişlik; duygusal tükenmişlik, duyarsızlaşma ve kişisel başarıda azalma alt boyutlarını içeren, öğretmenleri ve onların iş doyumunu fazlasıyla etkileyen bir durumdur. Bu araştırmanın amacı ise pek çok öğretmen tarafından tercih edilen Bilim Sanat Merkezlerinde çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerini, bahsedilen alt boyutlar çerçevesinde incelemektir. Bu amaçla Afyonkarahisar ve Ankara illerindeki Bilim Sanat Merkezlerinde çalışan 19 öğretmenin görüşlerine başvurulmuştur. Araştırmanın verileri “yarı yapılandırılmış görüşme formu” vasıtasıyla toplanmış, veriler “içerik analizi tekniği” ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre birinci boyut olan duygusal tükenmişlik boyutunda, Öğretmenlerin Hisleri, Öğretmenlerin Duygusal Durumu ve Meslek Değişikliği olmak üzere üç ana tema bulunmuştur. İkinci boyut olan duyarsızlaşma boyutunda; Kurum Tercihi, Kurumda İletişim ve Kurumun Beklentileri Karşılaması olmak üzere üç tema; düşük kişisel başarı boyutunda ise Mesleki Yeterlilik ve Başarı ve Gelecekle İlgili Planlar olmak üzere iki ana tema saptanmıştır. Bulgular ışığında öğretmenlerin olumlu duygular içinde oldukları, kurum içinde iyi iletişim kurdukları, kendilerini yeterli ve başarılı gördükleri sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla, duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma düzeylerinin düşük olduğu; kişisel başarı algılarının düşük olmadığı görülmüştür.

Burnout is a situation characterized with emotional exhaustion, depersonalization and decreased personal accomplishment and influences teachers and their job satisfaction at high levels. The aim of this research is to investigate the burnout level of teachers at Arts and Science Centers preferred by most of the teachers within the framework of the aforementioned factors. So, views of 19 teachers at Arts and Science Centers in Afyonkarahisar and Ankara were obtained. The data were collected through a questionnaire having open-ended questions and analyzed via ‘content analysis technique’. According to the findings of the research, three themes were detected under emotional exhaustion. They are, namely, teachers’ feelings, teachers’ moods and professional changes. Under depersonalization, three themes were recognized, namely, organizational preferences, organizational communication, and expectations from the organization. Under decreased personal accomplishment, two themes, namely, professional competence and success, and future plans were detected. It has been concluded from the findings that teachers are in a good and positive mood, communicate well and effectively at work, and they perceive themselves successful and competent. This means that teachers have lower levels of emotional exhaustion and depersonalization and a higher level of personal accomplishment.