Dil ve Kültür Özellikleri Yönünden Uygur Meşrepleri ile Sandıklı Yâren Kültürü

Abstract

Türkiye (Oğuz) Türkleri ve Uygurlar birbirlerinden çok uzak coğrafyalarda yaşayan iki farklı Türk toplumudur. Coğrafya olarak birbirine uzak yerlerde yaşayan bu iki Türk toplumu dil, din, kültür olarak pek çok ortak ögeye sahiptir. Türkçenin Oğuz grubuna ait Türkiye Türkçesi ile Karluk grubuna ait Uygur Türkçesi ortak kültürel değerleri taşıma konusunda şaşırtıcı derecede benzerlik gösterirler. Her iki toplum doğum, ölüm, düğün, yeme içme, el sanatları, aile ilişkileri, itikatlar gibi pek çok konuda ortak değerlere sahiptir. Ortak kültürel değerler arasında Uygur meşrepleri ile Sandıklı Yâren meclisleri de yer almaktadır. Afyonkarahisar’ın Sandıklı ilçesinde sürdürülen yâren geleneği meşreplerle pek çok yönden ortak özellikler taşımaktadır. Toplumda gençleri eğitmek, onların edepli ve ahlaklı bireyler olarak yetiştirmek yâren kültürünün önemli prensiplerindendir. Yâren meclislerinde de Uygur meşreplerine benzer oyunlar oynanmaktadır. Taklitler, tekerlemeler, eğlence amaçlı cezalar iki kültür arasındaki ortak yönlerdir. Uygur meşrepleriyle yâren geleneği karşılaştırıldığında toplumda düzeni sağlayan, halk edebiyatının devamını ve sosyal dayanışmayı sağlayan kültürel ögeler oldukları görülecektir.