Tip 2 Diyabette Safranal’ın İnflamasyon Üzerine Etkisi

Abstract

Tip 2 diyabet sadece Türkiye’nin değil global dünyanın güncel sağlık sorunları arasında olup hızla yayılan ve ülke ekonomilerini etkileyen metabolik bir hastalıktır. Tip 2 diyabet prevalansı her geçen yıl artan ve diyabet hastalığının en sık görülen formudur. Günümüzde tip 2 diyabet tedavisine yönelik tedavi yöntemleri geliştirilmesi için doğal veya yapay bir çok aktif maddenin olası etkileri araştırmacıların gözdesi olmaya devam etmektedir. Bu bağlamda sunulan çalışmada deneysel tip 2 diyabet oluşturulan ratlarda, safran bitkisinin bileşenlerinden biri olan safranalın inflamasyon üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.

Çoğu hastalığın oluşma aşamalarının anlaşılabilmesi, korunma yöntemleri ve tedavi protokollerinin geliştirilebilmesi için deneysel modeller kullanılmaktadır. Tip 2 diyabet insülin direnci ve β hücre disfonksiyonu ile karakterize bir hastalıktır. Bu nedenle sunulan çalışmada denesel tip 2 diyabet modeli oluşturabilmek için High Fat Diet (HFD) ve Streptozotosin (STZ) kullanılmıştır. Öncelikle ratlara (kontrol grubu haricinde) 4 hafta süre ile HFD verilerek insülin direnci oluşturulmuş, sonrasında STZ (birer hafta arayla 35mg/kg dozunda iki enjeksiyon yapılarak) enjeksiyonu ile β hücre disfonksiyonu oluşturulmuştur. STZ uygulaması sonrası kan glukoz düzeyleri 300 mg/dl ve üzeri olan ratlar tip 2 diyabet kabul edilerek çalışma grupları düzenlenmiştir.

Çalışmanın ilk 6 haftasında insülin direnci ve diyabet oluşturma aşaması gerçekleştirildikten sonra deney grupları 5 grup halinde düzenlenmiştir. Çalışma grupları kontrol grubu (ratlara 10 hafta boyunca standart yem verildi), HFD grubu (ratlara 10 hafta boyunca yüksek yağlı diyet ile beslendi), HFD – Safranal grubu (10 hafta yüksek yağlı diyet ile beslenen ratlara 5. haftasından sonra safranal tedavisi uygulandı), DYB gurubu (4 hafta yüksek yağlı diyet uygulamasından sonra çift ve düşük doz streptozotosin enjeksiyonuyla diyabet oluşturulan grup), DYB – Safranal grubu (son 5 hafta safranal tedavisi uygulanan diyabetik grup) şeklinde dizayn edilmiştir. Çalışma süresince (10 hafta) her hafta rat ağırlık artışları, 2 haftada bir plazma glukoz seviyeleri belirlenmiştir. Çalışma sonunda pankreas ve plazmada IFN-, IL-1β , IL-6, TNF-α ve TAS – TOS düzeyleri ölçülmüştür. Ayrıca plazmada insülin seviyeleri belirlenmiştir. Safranalın Beta hücre disfonksiyonu ve insülin direncine etkisine ise HOMA testi ile saptanmıştır.

Sunulan çalışmada safranalın hem plazma hemde pankreas dokusunda oksidatif stresi azalttığı belirlenmiştir. Ayrıca safranalın özellikle TNF-α ve IL-1β seviyelerini düşürerek inflamasyonu azaltmış olabileceği anlaşılmıştır. Safranalın hem oksidatif strese hemde inflamasyona olan etkileri sayesinde diyabetik komplikasyonların azaltılması açısından diyabetik tedavide faydalı olabileceği, bunun için daha ileri çalışmalar yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.