Ağır Metale (Cu, Cr Ve Cd) Hassas ve Toleranslı Arpa (Hordeum Vulgare L.) Çeşitlerinin Moleküler Markör Yöntemi Kullanılarak Taranması ve Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, bakır (CuSO4), kadmiyum (CdCl2) ve krom (K2Cr2O7) toksisitesine hassas ve toleranslı arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerinin rastgele çoğalmış polimorfik DNA (RAPD) yöntemi kullanılarak belirlenmesi hedeflenmiştir. Arpa kültürlerinde ağır metal stresi koşulları ½ Hewitt besin çözeltisine farklı konsantrasyonlarda (0, 75, 150, 225 μM) CuSO4, CdCl2, K2Cr2O7 eklenerek sağlandı. Kontrol bitki materyali ½ Hewitt besi ortamında yetiştirildi (0.3 μM CuSO4). Tüm arpa çeşitlerinin kök ve gövde uzunlukları ve biomas birikimi artan bakır, krom, kadmiyum konsantrasyonu (0-225 μM) ile birlikte genelde önemli düzeyde (P<0.05) azalmıştır. RAPD çalışmalarında her üç ağır metalin de arpa çeşitlerinin genomları üzerine genotoksik etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. RAPD çalışmalarında toplamda 6866 adet PCR bandı değerlendirilmiştir. RAPD ve fizyolojik parametreler ışığı altında Aydanhanım, Zeynelağa ve Başgül arpa çeşitleri genel olarak ağır metal stresine toleranslı olarak belirlenmiştir. Diğer taraftan; Orza-96, Tarm-92 ve Bülbül-89 arpa çeşitleri ağır metal stresine hassastırlar. Bu çalışmada, bitkilerin ağır metal stresine karşı arpa çeşitlerinin taranmasında ve sınıflandırılmasında RAPD markör tekniğinin kullanılabileceği gösterilmiştir.